Page 259 -
P. 259
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ที่เสียหายง่าย มีช่วงที่เหมาะกับการขายไม่นาน การให้บริการที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีการเก็บ
รักษาผลผลิต ในกรณีเช่นนี้ ภาครัฐควรสนับสนุนการดําเนินงานของเอกชนที่มีส่วนช่วย
แก้ปัญหาข้อจํากัดของพื้นที่สูง แต่ต้องเป็นไปอย่างเท่าเทียมกันและส่งเสริมให้เกิดการแข่งขัน
เพื่อพัฒนาการให้บริการมากขึ้น
2.4) การลดข้อจํากัดเชิงสถาบัน
การให้บริการการเกษตรที่แก้ไขข้อจํากัดเชิงสถาบันที่เกี่ยวกับเรื่องสิทธิการใช้
ประโยชน์จากที่ดินที่ภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถทําได้ คือ การร่วมกันจับพิกัด
แยกแยะการใช้พื้นที่ร่วมกับชุมชน เพื่อให้เกษตรกรมีความมั่นใจในการใช้พื้นที่ และพัฒนา
คุณภาพผลผลิต ในขณะที่องค์กรพัฒนาหรือภาคเอกชนอาจช่วยลดข้อจํากัดเชิงสถาบันได้ ด้วย
การหาหรือพัฒนาเครื่องมือการตลาดที่ช่วยรับรองคุณภาพสินค้าจากชุมชนในพื้นที่ที่ถึงแม้จะมี
ข้อจํากัดเชิงสถาบัน แต่มีบทบาทเฉพาะในเรื่องการดูแลพื้นที่สูง เช่น Land Labeling
2.5) การเพิ่มศักยภาพของเกษตรกรและกลุ่มเกษตรกร
การรวมกลุ่มเป็นรากฐานที่สําคัญในการพัฒนาต่อยอด กลุ่มรูปแบบธุรกิจที่แตกต่างกัน
มีความต้องการการสนับสนุนที่ต่างกัน ในพื้นที่ที่ไม่มีการรวมกลุ่มเกษตรกรมาก่อน เกษตรกร
ติดอยู่ในกับดักของการซื้อขายแบบดั้งเดิม อาจจําเป็นต้องมีการผลักดันจากภายนอกด้วยหาก
พื้นที่นั้นขาดองค์ประกอบสําคัญของการรวมกลุ่ม เช่น ผู้นํา ความรู้ด้านการบริหารจัดการกลุ่ม
และการเชื่อมโยงกับตลาด ทั้งภาครัฐ องค์กรพัฒนาจําเป็นต้องทุ่มเทบุคลากรและทรัพยากรใน
การช่วยสร้างกลุ่มค่อนข้างมาก แต่สําหรับเป็นกลุ่มที่รวมกันได้อยู่แล้วในระดับหนึ่งและต้องการ
พัฒนาสินค้าสู่ระดับคุณภาพสูง บทบาทที่สําคัญของภาครัฐและองค์กรภายนอก คือการ
เชื่อมโยงและจัดหาตลาดเฉพาะให้ ในขณะที่กลุ่มที่ต้องการพัฒนาสู่การแปรรูป อาจต้องการ
ความช่วยเหลือทางด้านปัจจัยการผลิต เช่น ปัจจัยทุน องค์ความรู้ เป็นหลัก ส่วนกลุ่มที่
ต้องการพัฒนาต่อไปสู่การแปรรูปและคุณภาพสูงนั้นต้องการความช่วยเหลือไม่มากเท่ากลุ่มอื่น
นักเนื่องจากกลุ่มเกษตรกรมักจะมีความเข้มแข็งในระดับหนึ่งอยู่แล้ว
ภาครัฐ องค์กรภายนอกหรือเอกชน สามารถมีบทบาทในการผลักดันการจัดตั้งกลุ่ม
เกษตรกรที่ดําเนินการโดยชาวบ้านเองทั้งหมด โดยหน่วยงานสนับสนุนเพียงองค์ความรู้หรือให้
คําปรึกษา หรือผลักดันโดยส่งคนที่ทําให้หน้าที่เป็นผู้นํากลุ่มและให้สมาชิกเกษตรกรในกลุ่มทํา
หน้าที่เพียงผลิตผลผลิตเพื่อส่งให้กับผู้นําหรือคนที่ทําหน้าที่รวบรวมและขาย ซึ่งในรูปแบบหลัง
นี้หน่วยงานหรือองค์กรภายนอกอาจจะสนับสนุนบุคลากรให้ทําหน้าที่เสมือนผู้นํากลุ่ม วาง
แผนการผลิตให้สมาชิกและรวบรวมผลผลิต แต่ไม่ต้องเกี่ยวข้องในเรื่องการผลิตหรือการบริหาร
จัดการกลุ่ม ซึ่งการจะการเลือกใช้บทบาทใด ขึ้นอยู่กับความพร้อมและทิศทางของชุมชนและ
เกษตรกร การผลักดันโดยไม่ได้เข้าใจถึงทิศทางความต้องการของเกษตรกรในพื้นที่และไม่ได้
คํานึงถึงองค์ประกอบที่จําเป็นต่อการสร้างกลุ่มหรือรูปแบบธุรกิจ ทําให้การผลักดันไม่เกิด
ประสิทธิผล
9-25
