Page 256 -
P. 256
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ปัญหาสําคัญอีกประการหนึ่งของการส่งเสริมการเกษตรในปัจจุบันคือ ระบบการให้
สินเชื่อที่มักจะผูกติดกับปริมาณการปลูกและปริมาณผลผลิต โดยไม่ได้คํานึงถึงผลกระทบต่อ
สิ่งแวดล้อมหรือแรงจูงใจในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การให้สินเชื่อในปัจจุบันมีผลทําให้
เกษตรกรขยายการปลูกพืชไร่เชิงเดี่ยวในพื้นที่ชันอย่างรวดเร็ว เนื่องจากเป็นการปลูกพืชที่ใช้
ระยะเวลาไม่นาน สามารถขายผลผลิตได้ง่าย ทําให้เกษตรกรได้รับสินเชื่อได้ง่ายกว่าการปลูก
พืชยืนต้นหรือการทําการเกษตรที่มีผลดีต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่า
ผู้วิจัยเสนอให้มีการพัฒนาการระบบหรือกลไกการให้สินเชื่อที่เหมาะกับการเกษตรใน
พื้นที่สูงซึ่งต้องเป็นสินเชื่อที่ไม่สร้างแรงจูงใจให้เกษตรกรขยายพื้นที่ปลูก สินเชื่อที่ให้กับ
เกษตรกรในพื้นที่สูงจะต้องเป็นสินเชื่อที่ไม่ผูกกับปริมาณผลผลิต แต่เป็นการให้สินเชื่อที่
คํานึงถึงหรือมีเงื่อนไขต่อการรักษาหรืออนุรักษ์ที่ดินหรือสิ่งแวดล้อม หรือการให้เงินสนับสนุน
การลงทุนที่มีจุดประสงค์หลักในการรักษาและฟื้นฟูพื้นที่หรือสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ ตัวอย่างเช่น
Basic Payment Scheme ของยุโรป
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้แก่ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร และ
กระทรวงการคลัง
แม้ข้อเสนอแนะ 3 กลุ่มข้างต้นจะเน้นไปที่การผลักดันจากฝ่ายนโยบายในประเด็นกฎหมายต่างๆ การ
ผลักดันจากภาคการบริโภคให้เห็นความสําคัญของห่วงโซ่อุปทานและการบริโภคอย่างยั่งยืนเป็นสิ่งที่ควรทํา
ควบคู่กันไป เพราะการผลักดันผ่านผู้บริโภคจะไปเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการบริโภค มีผลต่ออุปสงค์โดยตรง
และรสนิยมของผู้บริโภคเป็นปัจจัยกําหนดราคา คุณภาพสินค้าและ พฤติกรรมการผลิตของเกษตรกรต่อมาซึ่ง
หากทําได้อาจมีประสิทธิผลกว่าการบังคับใช้กฎหมายในระยะยาว อย่างไรก็ดี แม้ตลาดผู้บริโภคปลายทางจะมี
การตระหนักรู้มากขึ้น สะท้อนผ่านความยินดีที่จะจ่ายมากขึ้นให้กับสินค้าที่ผ่านการรับรองว่าไม่ทําลาย
สิ่งแวดล้อม แต่ราคาที่ผู้บริโภคจ่ายสูงขึ้นอาจส่งมาไม่ถึงเกษตรกรซึ่งเป็นผู้ผลิตต้นทาง ผู้ได้รับผลประโยชน์อาจ
เป็นเพียงบริษัทปลายทางที่สามารถใช้เรื่องการรับรองมาตรฐานเป็นเครื่องมือการตลาดอย่างหนึ่งเท่านั้น ดังนั้น
การกําหนดเกณฑ์ทางกฎหมายที่ส่งผลในลักษณะตัวกรอง (screeningdevice) คัดสรรผู้ผลิตที่มีกลไกการ
แบ่งปันผลประโยชน์กับเกษตรกรและชุมชนอย่างเป็นธรรมจะช่วยสร้างบรรยากาศการแข่งขันที่เป็นธรรมและ
อํานาจการต่อรองให้ชุมชนมากขึ้น
9.2.2 ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ
นอกเหนือจากข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขแผนพัฒนาด้านการเกษตร การออก
และแก้ไขกฎหมายในการส่งเสริมและกํากับดูแลธุรกิจการเกษตร และการแก้ไขกฎระเบียบของหน่วยงานต่างๆ
ให้มีความเหมาะสมมากยิ่งขึ้นแล้ว ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติสําหรับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการพัฒนา
รูปแบบธุรกิจการเกษตรในพื้นที่สูงเพื่อนําไปสู่ความยั่งยืน โดยสามารถสรุปข้อเสนอได้ดังนี้
9-22
