Page 54 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

26

อีกทั้งงานวิจัยของ สําราญ สรุโณ (2545 : บทคัดยอ) ไดศึกษากระบวนการปรับปรุง
การผลิตเพื่อการดํารงชีพอยางยั่งยืนของเกษตรกรที่ทํานาเปนอาชีพหลัก พื้นที่บานนาพรวน

ตําบลทาหิน อําเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา พบวาปจจัยที่มีผลตอความสําเร็จในการปรับปรุงการ
ผลิตที่นําไปสูการดํารงชีพอยางยั่งยืนของเกษตรกรที่ทํานาเปนอาชีพหลักเกษตรกรใชยุทธวิธี

ดํารงชีพดวยการผลิตขนาดเล็กที่หลากหลายมีกิจกรรมการผลิตเฉลี่ย 5-6 กิจกรรม สาเหตุหลัก
ของการปรับปรุงการผลิตเพื่อเพิ่มรายได รองลงมาเพื่อเพิ่มผลผลิตอาหาร ผลลัพธจากการ

ปรับปรุงการผลิต สวนใหญทํารายไดและจํานวนผลผลิตอาหารเพิ่มขึ้น ความเปนอยูดีขึ้น ความ
มั่นคงและรายไดเพิ่มขึ้น ความสามารถในการใชหนี้มากขึ้น ขาดเงินใชจายลดลง แตความเสียหาย

จากศัตรูพืช ราคาผลผลิตตกต่ําไมลดลง สภาพดิน จํานวนสัตวพืชและปาไมลดลง ปจจัยตนทุนที่มี
ผลตอความสําเร็จของการปรับปรุงการผลิตนําไปสูการดํารงชีพอยางยั่งยืนของเกษตรกรบาน

พรวนคือ ความเหมาะสมของดินทําการเกษตร จํานวนพื้นที่รองสวนผลไม การเปดรับขาวสาร
การเกษตร ศักยภาพความเปนผูนํา จํานวนการผลิตโค และพื้นที่ปลูกพืชฤดูแลงในนาขาว

นอกจากนี้การศึกษาวิจัยเพื่อแกปญหาความยากจน โดยนําเอาพระราชดําริเศรษฐกิจ
พอเพียง มาใชในการแกปญหาความยากจน โดยพัฒนาทั้งดานคน เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดลอม

ทั้งนี้เพื่อใหเกษตรกรสามารถดํารงชีวิต และประกอบสัมมาอาชีพ ไดสอดคลองตามแนว
พระราชดําริเปนแนวทางการพัฒนาและแกปญหาไดอยางยั่งยืน ดังที่สุเมธ ตันติเวชกุล (2556 :

ออนไลน) กลาววา “การดําเนินชีวิตตามแนวพระราชดําริทฤษฎีใหม เปนการดําเนินชีวิตที่ตอง
พึ่งตนเองใหมากที่สุด ใชทรัพยากรที่มีอยูใหเกิดผลคุมคาที่สุด ไมผลิตและบริโภคเกินกําลัง และมี

สวนชวยเหลือซึ่งกันและกัน” การแกปญหาควรเริ่มตนจากการพัฒนาปจเจกบุคคล โดยเนนเพิ่ม
ศักยภาพและโอกาสของเกษตรกรใหสามารถพึ่งพาตนเองได จากระดับครัวเรือนไปสูระดับชุมชน

ใหไดกอนเพื่อเปนรากฐานที่มั่นคง
การปรับตัวที่สําคัญเพื่อใหทนตอแรงกดดันจากปจจัยตางๆ ที่ผูกมัดอยูกับโลกาภิวัตนนั้น

ก็มีสวนสําคัญที่ประยุกตมาจากหลักการเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อเพิ่มรายไดและลดรายจาย
ประกอบดวย (1) การสรางความหลากหลายในการผลิต ผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งเกษตรกรจะ

เปลี่ยนจากการปลูกพืชหรือเลี้ยงสัตวที่เปนเชิงเดี่ยว กลับเขาสูการปลูกพืชหรือเลี้ยงสัตวในแบบที่
มีความหลากหลายเพิ่มมากขึ้นจากตัวอยางงานวิจัยของสํานักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร (2556 :

บทคัดยอ) ไดศึกษาโครงสรางอาชีพและการปรับตัวของครัวเรือนเกษตรกรในพื้นที่น้ําทวมซ้ําซาก
ภาคเหนือตอนลางไดสนับสนุนแนวทางการสรางความหลากหลายในการผลิตไววาครัวเรือนที่ปลูก

ขาวเพียงอยางเดียวสภาพเศรษฐกิจของครัวเรือนมีรายไดทางการเกษตรไมเพียงพอตอการ
ใชจายในครัวเรือนถึงรอยละ 70 ถึงแมจะมีรายไดสวนหนึ่งชดเชยความเสียหายจากภาครัฐ

แลวก็ตาม สาเหตุเนื่องจากครัวเรือนสวนใหญปลูกขาวเพียงอยางเดียวไมมีกิจกรรมอื่น เมื่อ
ผลผลิตไดรับความเสียหายจากโรคและแมลงศัตรูพืช ภัยแลง และน้ําทวมสวนครัวเรือนที่ปลูก

ขาวรวมกับการปลูกพืชอื่น เชน พืชไร พืชผักไมดอกไมประดับไมผล และเลี้ยงสัตวเพื่อ
เปนรายไดเสริมก็จะไดรับผลกระทบนอยกวา (2) การเปลี่ยนชนิดของพืชหรือพันธุสัตว เพื่อให