Page 26 -
P. 26
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ชําระหนี้ตอบแทนตามมาตรา 372 วรรคแรก กรณีเช่นนี้ไม่มีบทกฎหมายใดให้สิทธิจําเลย ที่จะได้รับ
ชําระหนี้ฝุายเดียวโดยไม่ต้องชําระหนี้ตอบแทน
ส่วนกรณีตามมาตรา 219 วรรคสอง นั้น เป็นกรณีที่ลูกหนี้ ต้องปฏิบัติการด้วยตนเอง สําหรับ
ลูกหนี้ที่เป็นนิติบุคคล หากมีกฎหมายห้ามกระทําการอย่างใดอย่างหนึ่ง ก็ถือว่ากลายเป็นบุคคลที่ไม่
สามารถชําระหนี้ได้ (คําพิพากษาฎีกาที่ 4968-50/2543)
(3) กรณีที่การช าระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยภายหลังที่ลูกหนี้ผิดนัด (มาตรา 217)
คําพิพากษาฎีกาที่ 3614/2532 การที่โจทก์ผิดนัดไม่ชําระราคาที่ดินที่โจทก์เป็นผู้ซื้อจากการ
ขายทอดตลาดได้ ทําให้ต้องประกาศขายทอดตลาดที่ดินนั้นใหม่อีกหลายครั้ง ในระหว่างนั้นได้เกิดเพลิง
ไหม้ต้นลําไยบนที่ดินแปลงดังกล่าวทําให้ราคาที่ดินลดลง โจทก์ต้องรับผิดราคาที่ดินในส่วนที่ขาดตาม
มาตรา 516
สําหรับ กรณีที่การชําระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยเพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งลูกหนี้ไม่ต้อง
รับผิดชอบ ซึ่งลูกหนี้เป็นอันหลุดพ้นจากหนี้ตามมาตรา 219 นั้น ถ้าเกิดขึ้นภายหลังจากลูกหนี้ผิดนัด
ลูกหนี้ยังต้องรับผิดอยู่ ตามมาตรา 217 (คําพิพากษาฎีกาที่ 1074/2546) จะอ้างมาตรา 219 ไม่ต้องรับ
ผิดไม่ได้
(4) ผลของการช าระหนี้เป็นพ้นวิสัยเกี่ยวกับความผิดของตัวแทน
มาตรา 220 “ลูกหนี้ต้องรับผิดชอบในความผิดของตัวแทนแห่งตนกับทั้งของบุคคลที่ตนใช้ใน
การช าระหนี้นั้นโดยขนาดเสมอกับว่าเป็นความผิดของตนเองฉะนั้น แต่บทบัญญัติแห่งมาตรา 373 หาใช้
บังคับแก่กรณีเช่นนี้ด้วยไม่”
เจ้าหนี้กับลูกหนี้อาจจะตกลงกันยกเว้นไว้ว่าไม่ต้องรับผิดชอบในความผิดของบุคคลนั้น เป็น
ข้อตกลงที่ไม่ถือว่าขัดต่อกฎหมาย หรือความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
(5) ข้อตกลงให้รับผิดแม้การช าระหนี้เป็นพ้นวิสัย
ข้อตกลงเช่นนี้สามารถกระทําได้ ไม่ถือว่าขัดต่อกฎหมาย หรือความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม
อันดีของประชาชน
คําพิพากษาฎีกาที่ 979/2517 ข้อความในสัญญามีว่า “แม้สัญญาฉบับนี้จะต้องผ่านการโอน
การต่ออายุ หรือการเปลี่ยนมืออย่างใดๆ หรือตัวยานยนต์อันเป็นวัตถุแห่งสัญญาต้องประสบความ
สูญเสีย เสียหาย หรือย่อยยับประการใด ผู้ซื้อก็หาหลุดพ้นจากหน้าที่รับผิดตามสัญญานี้แต่อย่างใดไม่ ”
ซึ่งหมายความว่า ผู้ซื้อจะต้องรับผิดใช้ราคาให้กับผู้ขาย ไม่ว่ารถยนต์จะสูญหายไปด้วยเหตุใดๆ ก็ตาม จึง
รวมการสูญหายไปเพราะเหตุสุดวิสัยด้วย
(6) ผลของการช าระหนี้เป็นพ้นวิสัยเกี่ยวกับการช่วงทรัพย์ (มาตรา 228)
มาตรา 228 “ถ้าพฤติการณ์ซึ่งท าให้การช าระหนี้เป็นอันพ้นวิสัยนั้นเป็นผลให้ลูกหนี้ได้มาซึ่งของ
แทนก็ดี หรือได้สิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนเพื่อทรัพย์อันจะพึงได้แก่ตนนั้นก็ดี ท่านว่าเจ้านหี้จะเรียก
ให้ส่งมอบของแทนที่ได้รับไว้หรือจะเข้าเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเสียเองก็ได้
26
