Page 66 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

60
โครสร้างพืช

ต้น ในกรณีพืชที่ขณะเมล็ดก าลังงอกส่วนที่อยู่เหนือใบเลี้ยงยังคงอยู่ใต้ผิวดิน ล าต้นจะเจริญและพัฒนา

มาจากส่วนที่อยู่เหนือใบเลี้ยง แต่ในพืชที่เมื่องอกแล้วดันทั้งส่วนที่อยู่ใต้ใบเลี้ยงและส่วนที่อยู่เหนือใบ
เลี้ยงให้ขึ้นมาอยู่เหนือผิวดิน ล าต้นก็จะเจริญมาจากส่วนที่อยู่เหนือใบเลี้ยง และบางส่วนจากส่วนที่อยู่ใต้

ใบเลี้ยง ล าต้นที่มีใบอยู่ด้วยเรียกว่า shoot และล าต้นที่รวมถึงกิ่งและใบ เรียกว่า shoot system

ภาพที่ 4.1 ต าแหน่งและส่วนประกอบของล าต้นพืช

ตา ในการเจริญเติบโตและพัฒนาของล าต้นนั้น ตาเกิดขึ้นเมื่อเมล็ดงอกแล้วบริเวณ shoot

system จะมีรูปร่างนูนโค้ง หรือเรียวคล้ายกรวย ประกอบด้วยเนื้อเยื่อเจริญจ านวนมาก และแบ่งตัวเกิด
เป็นจุดก าเนิดของอวัยวะต่างๆ ได้แก่

 ตาใบ (leaf bud) คือ ตาที่พัฒนาและให้ก าเนิดกิ่ง ก้าน และใบ

 ตาดอก (flower bud) คือ ตาที่พัฒนาและให้ก าเนิดดอก

 ตารวม (mixed bud) คือ ตาที่พัฒนาและให้ก าเนิดได้ทั้งกิ่ง ก้าน ใบ หรือดอก

ตาของพืชนั้นจะพัฒนาและให้ก าเนิดกิ่ง ก้าน ใบ หรือดอก ขึ้นกับชนิดพืช และระยะการพัฒนา

พืชบางชนิดตาไม่มีสิ่งปกคลุม (naked buds) มีเพียงส่วนของใบที่เกิดมาก่อนห่อหุ้มไว้ พบในพืชที่ไม่มี

เนื้อไม้ เช่น พืชล้มลุก หรือในพืชที่มีเนื้อไม้บางชนิด ส่วนในพืชบางชนิดที่มีเกล็ดหุ้มตา (bud scale) เกิด
จากบริเวณฐานของตา โดยเป็นใบที่เปลี่ยนแปลงไปหุ่มตาไว้เพื่อป้องกันอันตรายขณะที่ตายังอ่อนอยู่

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ