Page 68 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

62
โครสร้างพืช

 แบบตรงข้าม (opposite) เป็นตา 2 ตาที่เกิดอยู่บนข้อเดียวกันบนล าต้น และอยู่ตรงข้ามกัน

 แบบกลุ่ม (whorled) เป็นตาที่มีมากกว่า 2 ตาขึ้นไป ที่เกิดบนข้อเดียวกัน

พืชบางชนิดนอกจากตา กิ่ง และใบแล้ว บนล าต้นอาจประกอบด้วยขน (hair หรือ trichome) หู

ใบ (stipule) หนาม (spine) รอยแตก (lenticel) และรอยแผล (scar) เกิดขึ้น

ขน จากกิ่งก้านของพืชที่ล าต้นอ่อนหรือไม่มีเนื้อไม้ นอกจากตา ใบ และกิ่งเล็กๆ แล้ว อาจมีขน

เป็นส่วนที่ยื่นออกมาภายนอก ขนเป็นเซลล์ที่เจริญมาจากเนื้อเยื่อ epidermis โดยเปลี่ยนแปลงรูปและ
ยื่นยาวออกไป ขนของล าต้นอาจเกิดจากเซลล์เดียว (unicellular hair) หรือเกิดจากหลายเซลล์

(multicellular hair) นอกจากนี้ เซลล์ epidermis อาจเปลี่ยนแปลงไปเป็นต่อม (gland) อยู่บนล าต้นได้

เช่นเดียวกัน โดยทั้งขน และต่อม อาจเรียกรวมกันว่า trichome

หนาม ตามผิวของล าต้นอาจมีหนามเพื่อท าหน้าที่ป้องกันอันตรายให้แก่ล าต้น แต่หนามของล า

ต้นเปลี่ยนแปลงแตกต่างกันไป (ภาพที่ 4.3) เช่น

ก) thron
ข) prickl ค) protective leaf

ภาพที่ 4.3 ลักษณะของหนามที่เปลี่ยนแปลงมาจากล าต้น ก) thron ข) prickle และ ค) หนามที่
เปลี่ยนแปลงมาจากใบ (protective leaf)

 หนามที่เปลี่ยนแปลงมาจากกิ่ง ส่วนใหญ่เป็นหนามที่ยาวและแข็ง เรียกหนามที่

เปลี่ยนแปลงมานี้ว่า thorn เช่น หนามของเฟื่องฟ้า เป็นต้น

 หนามที่เปลี่ยนแปลงมาจากผิวของล าต้น โดยเปลี่ยนแปลงมาจากเนื้อเยื่อ epidermis

ของล าต้น มีลักษณะเป็นหนามสั้นๆ เรียกว่า prickle เช่น หนามของกุหลาบ เป็นต้น

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ