Page 46 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ราก
3 (Root)

ราก (root) คือ โครงสร้าง หรืออวัยวะของพืชที่ไม่มีสีเขียวเป็นส่วนใหญ่ โดยมากมีการเติบโต

และพัฒนาการในทิศทางพุ่งลงสู่ดินตามแรงโน้มถ่วงของโลก หากจ าแนกรากตามการก าเนิด สามารถ
จ าแนกออกได้เป็น

1. รากที่ก าเนิดมาจากเอมบริโอของเมล็ด โดยส่วนใต้ใบเลี้ยง (hypocotyl) จะให้ก าเนิด
รากแรกเกิด (radicle หรือ rudimentary root) ซึ่งงอกออกมาจากเมล็ดขณะที่เมล็ดก าลังงอก โดยได้รับ

น้ าและสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม รากที่งอกออกมาเรียกว่า รากแก้ว (primary root) มีลักษณะบริเวณ
ส่วนโคนมีขนาดใหญ่ และเรียวเล็กลงไปสู่ปลายราก รากแก้วสามารถแตกสาขาออกไปติดต่อกันได้ราก

เป็นจ านวนมาก เรียกรากที่แตกสาขาออกมานี้ว่า รากแขนง (secondary root หรือ lateral root หรือ

branch root) รากแก้วท าหน้าที่เป็นหลักในการพยุงหรือรองรับส่วนอื่นๆ ของพืชให้ทรงตัวอยู่ได้ จึงท าให้
มีความยาวและมีขนาดใหญ่กว่ารากอื่นๆ โดยทั่วไปแล้ว รากแก้วจะงอกและเจริญเติบโตหยั่งลึกลงไปใน

ดิน ในขณะที่รากแขนงจะงอกขนานไปกับผิวดินก่อน แล้วจึงหยั่งลึกลงไปในดิน ตัวอย่างพืชที่มีรากแก้ว

และรากแขนง ได้แก่ พืชใบเลี้ยงคู่ และ gymnosperm (ภาพที่ 3.1)

ก ข

seed radical
coat

primary root adventitious root

ภาพที่ 3.1 แสดงลักษณะของรากที่จ าแนกตามการเกิดของราก ก) รากแก้ว (primary root) ที่ก าเนิด
จาก radical ข) รากพิเศษ (adventitious root) ที่เกิดบริเวณ ข้อ ของพืช

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ