Page 146 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

140
โครสร้างพืช

1) Achene เป็นผลชนิดที่เกิดจาก carpel เดียว pericarp บาง และไม่ติดกับเมล็ด เช่น

ทานตะวัน ดาวเรือง และ บานชื่น
2) Caryopsis เป็นผลชนิดที่มีเมล็ดเดียว เกิดจาก pericarp ที่ติดแน่นกับเมล็ด เช่น ข้าว

ข้าวโพด ข้าวฟ่าง และ ข้าวสาลี
3) Nut เป็นผลชนิดที่มีเมล็ดเดียว เกิดจาก carpel เดียวหรือมากกว่า แต่เมื่อแก่จะเหลือ

เพียง carpel เดียว และมีเพียง 1 ออวุลที่เจริญ ส่วนของ pericarp แข็งมาก เช่น ก่อ เกาลัด และมะม่วง
หิมพานต์

4). Samara เป็นผลชนิดที่มี pericarp แผ่ออกเป็นปีก ส่วนมากมีเมล็ดเดียว เช่น ประดู่ และ

ตะเคียน สะแก
5) Samaroid เป็นผลชนิดที่มีปีกเจริญมาจากส่วนของกลีบเลี้ยงหรือกลีบดอก เช่น ยางนา

สรุป

(1) ผลคือส่วนของรังไข่ (ovary) ที่เปลี่ยนแปลงพัฒนาและเจริญเติบโตหลังจากได้รับการถ่าย

ละอองเรณู (pollination) และ ปฎิสนธิ (fertilization) ท าหน้าที่เป็นแหล่งอาหารให้กับเมล็ดขณะ

ก าลังพัฒนา และ ห่อหุ้มเมล็ดที่อยู่ภายใน รวมทั้งท าให้เกิดการกระจายพันธุ์

(2) เนื้อของผล เรียกว่า pericarp แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ exocarp, mesocarp และ endocarp

ซึ่งผลแต่ละชนิดมีความหนาและมีลักษณะไม่เหมือนกัน

(3) ผลแบ่งออกได้หลายชนิด ขึ้นอยู่กับลักษณะที่น ามาจ าแนก เช่น พิจารณาจากการพัฒนาของ

เกสรเพศเมีย จ านวน carpel ในรังไข่ และลักษณะความอ่อนนุ่มของ pericarp และ การ
แพร่กระจายของเมล็ด

(4) ผลสามารถจ าแนกประเภทได้ จากลักษณะการพัฒนาของเกสรเพศเมีย จ านวน carpel ในรังไข่
เป็น 3 ประเภท คือ ผลเดี่ยว (simple fruit) ผลกลุ่ม (aggregrate fruit) และ ผลรวม (multiple

fruit)

(5) ผลยังสามารถจ าแนกออกตามลักษณะของ pericarp และ การแพร่กระจายของเมล็ด ได้เป็น

ผลสด (freshy fruit) ผลแห้งและแตก (dehiscent dry fruit) และ ผลแห้งและไม่แตก
(indehiscent dry fruit)

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ