Page 30 -
P. 30
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
29
สถานที่หรือชุมชน และรู้จักบุคคล ซึ่งเป้าหมายสูงสุดของการพัฒนาคน คือ นิพพาน อันเป็นภาวะที่
ปราศจากกิเลสเรื่องเศร้าหมอง (สัญญา สัญญาวิวัฒน์, 2549)
ในทํานองเดียวกัน พระธรรมปิฎก (2542) ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า มนุษย์เป็นสัตว์ที่ฝึกหรือพัฒนา
ได้ ความประเสริฐของมนุษย์อยู่ที่การฝึกฝนและพัฒนา เมื่อพัฒนาแล้วมนุษย์จะสามารถเข้าถึง
อิสรภาพและความสุขได้จริง กลายเป็นความประสานเสริมเติมเต็มกลมกลืนซึ่งกันและกัน ทําให้เกิด
ความสมบูรณ์และดุลยภาพ หากมนุษย์ยังไม่พัฒนามักจะทําให้เกิดความแตกต่างกลายเป็นความ
ขัดแย้งหรือเกิดความสับสน ศักยภาพของการพัฒนา คือ การทําให้คนสามารถทําให้ความขัดแย้ง มี
ความหมายเป็นความประสานเสริม การพัฒนามนุษย์จะต้องประยุกต์ให้เข้ากับสภาพแวดล้อม ซึ่งใน
การพัฒนามนุษย์หรือการพัฒนาคน ต้องทําทั้ง 3 ขั้นตอน คือ
1. พฤติกรรม ได้แก่ การทํามาหาเลี้ยงชีพ และวิธีปฏิบัติในการผลิตและบริโภค แบ่งปันและ
อยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อม
2. จิตใจ ได้แก่ คุณธรรม ความรู้สึก แรงจูงใจ และสภาพจิตใจ เช่น ความสุข ความพอใจ
ความสดชื่นเบิกบาน
3. ปัญญาหรือปรีชาญาณ ได้แก่ ความรู้เข้าใจเหตุผล การเข้าถึงความจริง ความเชื่อ
ทัศนคติค่านิยมและแนวความคิดต่าง ๆ
จากที่กล่าวมาข้างต้น การพัฒนามีหลายความหมาย โดยเฉพาะการพัฒนาคนมีการใช้คํา
ต่างๆ กัน เช่น การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (Human Resource Development) การพัฒนามนุษย์
(Human Development) การจัดการ/การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (Human Resource
Management) เนื่องจากมีมุมมองหรือระดับการวิเคราะห์ที่ต่างกัน อาจเริ่มตั้งแต่ระดับบุคคล ระดับ
องค์กร ระดับสังคมหรือชุมชน รวมไปถึงระดับชาติหรือนานาชาติก็ได้ ซึ่งมุมมองในแต่ละระดับมี
ความสัมพันธ์เชื่อมโยงถึงกัน เช่น หากมองในระดับบุคคล “มนุษย์” ต้องได้รับการพัฒนาให้เป็นคนดี
มีความรู้ความสามารถไปทํางานให้กับองค์กร รวมไปถึงการอยู่ร่วมกันในสังคม ประเทศหรือในโลกได้
อย่างมีความสงบสุข เช่นเดียวกันหากมองในระดับสังคมหรือประเทศ จุดเน้นหรือเป้าหมายของการ
พัฒนาก็เริ่มตั้งแต่การเป็นคนดีอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความ สงบสุข มีความรู้ความสามารถใน
การทํางานจนไปถึงการแข่งขันในการผลิต การสร้างรายได้หรือความมั่งคั่งให้กับประเทศเพื่อความอยู่
ดีกินดีมีสุขหรือความสงบสุขร่มเย็นของมวลมนุษยชาติ แต่หากมองในระดับองค์การ โดยเฉพาะ
องค์การทางธุรกิจ “มนุษย์” เป็นหนึ่งในปัจจัยการผลิต ดังนั้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์จึงมีจุดเน้น
หรือเป้าหมายเพื่อการเพิ่มศักยภาพหรือประสิทธิภาพของคนในการทํางานให้กับองค์การ การพัฒนา
ทรัพยากรมนุษย์ในแนวคิดนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของแนวคิดการจัดการทรัพยากรมนุษย์ในองค์การ (โปรด
อ่านรายละเอียดใน Thomas N. Garavan, David Mcguire and David O’Donnell,2004.
