Page 16 -
P. 16
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
15
ตรงกันไปปฏิบัติหน้าที่ในรัฐสภา ซึ่งพรรคการเมืองแต่ละพรรคจะรณรงค์ให้ประชาชนเลือกสมาชิก
พรรคของตนให้มากที่สุด เพื่อจะได้คุมเสียงข้างมากในรัฐสภาและจัดตั้งรัฐบาลบริหารประเทศตาม
นโยบายของพรรค นักวิชาการกลุ่มนี้จึงมีทัศนะว่า รัฐกับรัฐบาลคือสิ่งเดียวกัน รัฐบาลเป็นสถาบันที่
เป็นกลางและให้ความเป็นธรรมแก่ทุกคนในสังคมอย่างเท่าเทียมกัน รัฐหรือรัฐบาล จะมีอิสระหรือ
อํานาจในตัวเองที่คอยปกป้องและพิทักษ์ผลประโยชน์ให้แก่คนทั้งประเทศ เพราะรัฐเป็นตัวแทนของ
ประชาชนโดยผ่านการเลือกตั้ง
2. กลุ่มวิพากษ์ (Critical Perspective) นักวิชาการกลุ่มนี้ ได้แก่ เฮเกล (Hegel) คาร์ล
มาร์กซ์ (Karl Marx) เขาได้กล่าวว่า รัฐ หมายถึง เวทีของการต่อสู้ระหว่างชนชั้นที่จะเข้าไปควบคุม
อํานาจของรัฐและใช้อํานาจให้เกิดประโยชน์แก่ชนชั้นของตนให้มากที่สุด พวกเขาได้วิจารณ์ว่าชนชั้นที่
เป็นเจ้าของปัจจัยการผลิตหรือพวกชนชั้นนายทุนมักจะมีอํานาจทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
สมาชิกชนชั้นสูงจะกุมอํานาจทางการเมืองไว้ตลอดเวลา ส่วนชนชั้นต่ําจะเป็นเพียงผู้ขายแรงงานเพื่อ
เลี้ยงชีพไปวันหนึ่ง ๆ และจะถูกบังคับให้ไปใช้สิทธิ์เลือกคนชนชั้นสูงกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งทําหน้าที่ปกครอง
ประเทศ ซึ่งพวกชนชั้นสูงมักจะต้องการผูกขาดอํานาจและใช้อํานาจเพื่อการสะสมทุนให้มากยิ่งขึ้น
ดังนั้นนักวิชาการนี้จึงสรุปว่า รัฐมีความหมายกว้างกว่าคําว่า รัฐบาล รัฐเป็นเสมือนเวทีของการต่อสู้
ระหว่างชนชั้นเพื่อแย่งชิงอํานาจของรัฐไว้ในความครอบครอง โดยรัฐประกอบด้วยองค์กรทางการ
เมือง เช่น รัฐสภา พรรคการเมือง มีกฎหมายและกฎเกณฑ์ ส่วนนักวิชาการกลุ่มวิพากษ์รุ่นใหม่ เช่น
พอล สวีชี (Paul Sweezy) ราฟ มิลิแบนด์ (Ralph Miliband) ได้กล่าวเสริมอีกว่า รัฐเป็นเครื่องมือ
ของอํานาจ โดยชนชั้นสูงได้รวบอํานาจของรัฐไว้ในมือและใช้อํานาจนั้นเพื่อสร้างประโยชน์ให้แก่ชนชั้น
ของตน
แนวคิดของกลุ่มพหุนิยมในความคิดของผู้เขียนนั้น ยังดูเหมือนจะเป็นอุดมคติสําหรับการ
เมืองไทย นักการเมืองไทยและพรรคการเมืองยังขาดจุดยืนและอุดมการณ์ที่ชัดเจน นโยบายก็มักจะมี
ลักษณะที่เรียกว่า ประชานิยม ส่วนแนวคิดของกลุ่มวิพากษ์ดูเหมือนจะตรงมากกว่า ซึ่งนักการเมือง
พยายามจะใช้อํานาจเพื่อผลประโยชน์ของตนมากกว่าของรัฐ มีข้อสังเกตว่าถึงแม้ว่าจะมีวัยวุฒิมาก
(แก่) แต่ก็ยังต้องการที่จะเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือรัฐมนตรีอยู่ เพราะอะไร อาจเข้าทํานอง
ที่ว่า ขึ้นหลังเสือแล้วลงไม่ได้นั่นเอง การเมืองไทยต้องการคนที่เสียสละทุ่มเท ดังนั้นจึงควรมีร่างกายที่
แข็งแรง ไม่แพ้เรื่องการมีความรู้ความสามารถ มีการศึกษาที่ดี มีสติปัญญาและมีมันสมองมาบริหาร
ประเทศ
นอกจากนี้ ชัยอนันต์ สมุทวณิช (2535) ยังได้กล่าวถึงเรื่องการขยายตัวของรัฐทุนนิยม มี
ลักษณะที่สําคัญ 5 ด้าน คือ
