Page 11 -
P. 11
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
10
ความต้องการของคนเราแล้วจนถึงขั้นที่สิ่งของเหล่านั้นอาจถูกแย่งชิงปล้นไปได้ด้วยการรุกราน ดังจะ
เห็นได้ว่า ในระยะแรกรัฐและอํานาจมีพื้นฐานอยู่บนการมีกําลังเหนือกว่า โดยผู้ใช้อํานาจมีการ
ปฏิบัติการ 4 อย่าง คือ การทําสงคราม การสร้างรัฐ การปกป้องคุ้มครอง และการดูดซับทรัพยากร
จากสังคม ดังนั้นหน้าที่พื้นฐานที่สําคัญของรัฐ คือ การป้องกันภัย เพื่อมิให้ผู้มีอํานาจรัฐอื่นมา
ปล้นสะดมทรัพย์สินและกําลังคนไป
สรุปความหมายได้ว่า รัฐมักจะเน้นถึงความผูกพันธ์ทางการเมือง อันหมายถึง การที่
ประชาชนอยู่ภายใต้ระบบการเมืองอย่างเดียวกัน มีอธิปไตยเดียวกัน รวมทั้งมีเอกราชเต็มที่ในฐานะที่
เป็นรัฐ ส่วนคําว่าประเทศนั้นมักจะเน้นเกี่ยวกับสภาพทางภูมิศาสตร์ เช่น เขตแดน ทรัพยากร เป็นต้น
(สุพจน์ รัศมิทัต, 2546 : 11) ในส่วนของผู้เขียนคิดว่า รัฐในอดีตก็คือประเทศในปัจจุบันนั่นเอง ซึ่ง
ประกอบด้วย ประชากรที่มีเชื้อชาติเผ่าพันธุ์ มีภาษา มีเขตแดน มีผู้ปกครอง และมีอํานาจในการ
ปกครองเขตแดนหรือดินแดนนั้น
องค์ประกอบและหน้าที่ของรัฐ
องค์ประกอบสําคัญของรัฐที่นักรัฐศาสตร์กล่าวไว้โดยทั่วไป มีอยู่ 4 ประการ คือ (ชัยอนันต์
สมุทวาณิช, 2535)
1. ประชากร (Population) รัฐทุกรัฐควรมีประชากรจํานวนมากพอสมควรที่จะทําให้รัฐ
ดํารงอยู่ได้ด้วยการพึ่งตนเอง และไม่ว่ารัฐจะมีขนาดเท่าใดก็ตามไม่ควรมีประชากรมากเกินไปจนล้น
อาณาเขตหรือมากเกินกว่าทรัพยากรที่มีอยู่
2. ดินแดน (Territory) รัฐต้องมีอาณาเขตที่แน่นอน ไม่มีกฎเกณฑ์แน่นอนว่าต้องมีขนาด
เท่าใดจึงจะถือเป็นรัฐได้ ดินแดนนี้ประกอบด้วย พื้นดิน พื้นน้ํา และท้องฟ้าที่อยู่เหนือพื้นดิน โดยปกติ
อาณาเขตทางทะเลจะถือเกณฑ์อยู่ห่างจากชายฝั่ง 12 ไมล์ทะเล เป็นเขตปกครอง และห่างจากชายฝั่ง
200 ไมล์ทะเล เป็นเขตเศรษฐกิจจําเพาะ
3. รัฐบาล (Government) รัฐต้องมีรัฐบาลสําหรับปกครองประชาชน เป็นผู้ใช้อํานาจ
อธิปไตยอันเป็นอํานาจสูงสุดของรัฐ ในการดําเนินกิจกรรมของรัฐในนามของประชาชน โดยการ
นําเสนอนโยบายและดําเนินนโยบายที่ต้องกระทําเพื่อสนองความต้องการของประชาชนในรัฐ
ตลอดจนรักษาผลประโยชน์ของพลเมืองและป้องกันการรุกรานจากรัฐอื่น
4. อํานาจอธิปไตย (Sovereignty) เป็นอํานาจสูงสุดในการปกครอง ประกอบด้วย อํานาจ
นิติบัญญัติ อํานาจบริหาร และอํานาจตุลาการ อาจมีการกระจายอํานาจจากรัฐบาลกลางไปยังท้องถิ่น
