Page 6 -
P. 6
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
บทที่ 1
แนวคิดเกี่ยวกับรัฐ
พัฒนาการและแนวคิด
การปกครองที่มีลักษณะเรียกว่า นครรัฐ เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยกรีกโบราณ ก่อนคริสต
ศักราชประมาณ 300 – 500 ปี เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่า นครรัฐที่ได้รับการยกย่องว่ายิ่งใหญ่ คือ
เอเธนส์ เนื่องจากเป็นศูนย์กลางของวัฒนธรรมและการศึกษาของโลกในยุคโบราณ เป็นแหล่งกําเนิด
ของนักปราชญ์ที่มีชื่อเสียงหลายท่าน โดยเฉพาะทางด้านรัฐศาสตร์ ได้แก่ โซเครตีส เพลโต และอริส
โตเติล
โซเครตีส (Socrates) เป็นนักปราชญ์ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาแห่ง “ปรัชญาการเมือง”
มีความสนใจในเรื่องปรัชญา จริยศาสตร์ และวาทศิลป์ เขาได้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องรัฐ
กฎหมาย ความยุติธรรม และคุณค่าทางจริยธรรมของความประพฤติต่าง ๆ ในสังคมโลก
เพลโต (Plato) เป็นลูกศิษย์ของโซเครติส เป็นนักปราชญ์ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาแห่ง
“ทฤษฎีการเมือง” เขาได้แสดงความคิดเห็นและเขียนหนังสือเกี่ยวกับเรื่องรัฐ การปกครอง และ
การเมืองไว้มากมาย หนังสือเล่มที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นผลงานทางการเมืองและมีชื่อเสียงรู้จักกัน
แพร่หลาย คือ The Republic (อุตมรัฐ) เป็นหนังสือที่เขียนถึงเรื่องรัฐในอุดมคติว่า ต้องเป็นรัฐที่
สมบูรณ์เพียบพร้อมทุกประการ มีการจัดระบบภายในอย่างดี เช่น ระบบเศรษฐกิจ การศึกษา สังคม
และการเมือง มีผู้ปกครองที่มีความรู้เป็นนักปราชญ์ที่เฉลียวฉลาด
อริสโตเติล (Aristotle) เป็นลูกศิษย์ของเพลโต เป็นนักปราชญ์ที่ได้รับการยกย่องมากที่สุด
เป็นบิดาแห่ง “วิชารัฐศาสตร์” ได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับการเมืองการปกครองไว้หลายเล่ม เช่น The
Constitution of Athens (รัฐธรรมนูญของกรุงเอเธนส์) The Politics (การเมือง) The Ethics
(จริยธรรม) เป็นนักรัฐศาสตร์คนแรกที่ได้ริเริ่มการศึกษาของศาสตร์ทางด้านนี้ โดยใช้วิธีการทาง
วิทยาศาสตร์ คือ การตรวจสอบและการสังเกตการณ์ เขาได้กล่าวว่า รัฐเป็นศูนย์รวมทางด้านการเมือง
มีอํานาจหรือที่เรียกว่าอํานาจในการปกครอง สามารถบังคับให้สมาชิกของสังคมนั้นประพฤติปฏิบัติ
ตามความต้องการของรัฐ
ในเวลาต่อมาเกิดลัทธิเทวสิทธิ์ (The Divine Theory) มีความเชื่อว่าพระเจ้าสร้างโลก โดย
พระเจ้าได้ส่งตัวแทนมาปกครอง คือ กษัตริย์ ซึ่งประชาชนทุกคนต้องเคารพและเชื่อฟัง มิฉะนั้นจะถูก
พระเจ้าลงโทษ ทําให้กษัตริย์มีอํานาจเหนือดินแดนหรืออาณาบริเวณที่ครอบครอง จนกระทั่งในปี
