Page 27 -
P. 27
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
3. ควายที่เลี้ยงในประเทศไทย
3.1 พันธุ์ควาย
“ควาย” ในภาษาไทย เข้าใจได้ไม่ยาก คนไทยทั่วทุกภาคสามารถสื่อสารได้ตรงกัน แต่ถ้าเป็น
ภาษาอังกฤษ “บัฟฟาโล” (Buffalo) มีการใช้ในความหมายที่แตกต่างกัน ในประเทศแถบอัฟริกา ชาว
อัฟริกัน จะหมายถึง ควายป่าอัฟริกัน ส่วนชาวอเมริกัน กลับหมายถึง วัวไบซัน ซึ่งเป็นสัตว์ที่ใช้ในเกมล่า
สัตว์ แต่สำหรับประเทศที่นำควายป่ามาฝึกหัด และเลี้ยงเพื่อใช้ประโยชน์ในการดำรงชีพ เช่น แถบ
เอเชีย หรือตะวันออกกลางจะเรียกว่า Water buffalo แปลเป็นไทย ว่าควายน้ำ และสามารถแยกได้
เป็น 2 ประเภท ได้แก่ ควายปลัก (Swamp buffalo) และควายแม่น้ำ (River buffalo) ซึ่งมีลักษณะ
ประจำพันธุ์ การใช้ประโยชน์ และถิ่นอาศัยที่มีความแตกต่างกัน แต่มีชื่อวิทยาศาสตร์เหมือนกันคือ
Bubalus bubalis และควายทั้งสองประเภทนี้ สามารถผสมพันธุ์ให้ลูกได้ แต่ไม่พบว่าสามารถผสม
พันธุ์กับควายป่าอัฟริกัน และวัวไบซัน
ควายปลัก (Swamp buffalo) มีประมาณ 30%
ของควายทั่วโลก เป็นควายที่เลี้ยงตั้งแต่จีนตอนใต้ มายัง
เวียดนาม ลาว ไทย พม่า กัมพูชา มาเลเซีย อินโดนีเซีย
ฟิลิปปินส์ จนถึงตอนเหนือของออสเตรเลีย ซึ่งเป็นเขตร้อน
ชื้น เป็นควายที่ชอบนอนหนองน้ำ ปลัก
โคลน ลักษณะภายนอก คือ โครงสร้าง ควายไทย
เป็นควายที่มีโครงร่างใหญ่ หนัก
แข็งแรง รูปร่าง หนาและลึก ลำตัวสั้น
ค่อนข้างเตี้ย ท้องใหญ่ หน้าผากกว้าง
หน้าสั้น ส่วนหน้า โดยเฉพาะไหล่ใหญ่กว่า
ส่วนท้าย หางสั้น เต้านมเล็กและอยู่ค่อนไป
ข้างหลัง เพศผู้ มีลึงค์อยู่ในปลอกหุ้มที่ติด
ลำตัว ถุงอัณฑะเล็กไม่คอดกิ่วในส่วนที่ติด
กับพื้นท้อง เพศเมีย มดลูกมีขนาดใหญ่กว่าโค รังไข่ ควายพม่า
ติดแน่นกว่าโค ท่อนำไข่มีพังผืดหนายึดไว้
ควายปลักในทุกประเทศถือว่าเป็นพันธุ์เดียวกัน ไม่สามารถแยก
เป็นพันธุ์ได้เด่นชัด แต่แตกต่างกันในลักษณะภายนอกบ้าง เนื่องจากถิ่นที่
เลี้ยง สภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย และการคัดพันธุ์ของคนในท้องถิ่นที่ติดต่อ
กันมายาวนาน ทำให้อาจมีสี ขนาด และเขาแตกต่างกันแม้ในถิ่นที่อยู่อาศัยเดียวกัน แต่อย่างไรก็ตาม
อาจแยกเป็นกลุ่มย่อยโดยการเปรียบเทียบที่ขนาด เช่น ควายไทย มีขนาดใหญ่ น้ำหนักเฉลี่ย 450-500
กิโลกรัม แต่ก็มีบางสายพันธุ์มีขนาดเล็ก 300-450 กิโลกรัม ส่วนพ่อพันธุ์บางตัวมีน้ำหนักมากกว่า 1,000
กิโลกรัม และมีความสูงมากกว่า 150 เซนติเมตร ควายลาว น้ำหนักเฉลี่ยของ 500-600 กิโลกรัม
การคัดเลือกควายไทย ภูมิปัญญา 17 การคัดเลือกควายไทย
