Page 25 -
P. 25
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
2.3.6 ควายรักษ์โลก คุณค่าของควายนอกจากส่งผลดีในระดับครอบครัว ชุมชนและ
ระดับประเทศแล้ว ควายยังมีบุญคุณต่อโลกในฐานะที่เป็นสัตว์รักษ์โลก ช่วยอนุรักษ์พลังงาน และรักษา
ความสมดุลของระบบนิเวศ ควายมีส่วนในการแก้ปัญหาโลกร้อนไม่ทางตรงก็ทางอ้อม มากกว่าที่จะ
เป็นการซ้ำเติมให้โลกร้อน ด้วยเหตุผลต่างๆ ดังนี้
1) ควายเกลียดโลกร้อน โดย
ธรรมชาติของควาย มีรูขุมขนน้อยระบายความร้อนทาง
ผิวหนังไม่ดี ควายจึงเกลียดความร้อน ชอบความเย็น
พื้นที่ป่าไม้ หรือที่มีต้นไม้ใหญ่ให้ร่มเงา เป็นทำเลที่ควาย
ชอบและเหมาะสำหรับการเลี้ยงควาย จึงทำให้คน
เลี้ยงควาย กลายเป็นนักอนุรักษ์ป่า และอนุรักษ์น้ำ เพื่อ
ช่วยลดภาวะโลกร้อนโดยปริยาย
2) การเลี้ยงควายช่วยลดการตัด
ไม้ทำลายป่าและทำลายหน้าดิน ควายมีระบบการใช้
ประโยชน์จากอาหารหยาบที่มีประสิทธิภาพสูง การเลี้ยงควายจึงมีต้นทุนการผลิตที่ต่ำมาก จากเหตุผลที่
ควายกินเฉพาะหญ้าในธรรมชาติก็เจริญเติบโตให้ผลผลิตได้ และด้วยจำนวนที่เลี้ยงต่อรายไม่มาก จึง
แทบไม่เห็นเกษตรกรรายใด ปลูกสร้างแปลงหญ้าขนาดใหญ่ สำหรับเลี้ยงควาย ซึ่งอาจต้องมีการตัดไม้
ทำลายป่า และทำลายหน้าดินจากการเขตกรรม ซึ่งนอกจากจะทำให้ดินลดประสิทธิภาพในการดูดซับ
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ แล้วยังทำให้ลดพื้นที่ป่า ที่จะช่วยกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และลดพื้นที่
หน้าดินของป่าซึ่งมีจุลินทรีย์ที่ช่วยออกซิไดซ์ก๊าซมีเทนด้วย
3) ควายช่วยลดกิจกรรมที่
ทำให้เกิดการเผาไหม้ในไร่นา ควายกินผลพลอยได้
จากการทำนา เช่น ฟาง และตอซังข้าว รวมทั้ง
เศษหญ้า และพืชผักต่างๆ จึงมีส่วนช่วยกำจัดเศษ
เหลือทิ้งเหล่านี้โดยตรง ทำให้เกษตรกรไม่ต้องเผา
ทำลาย ซึ่งจะมีผลทำให้เกิดก๊าซเรือนกระจก เช่น
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ก๊าซมีเทน และก๊าซไนตรัส
ออกไซด์ ที่ส่งผลกระทบต่อภาวะโลกร้อนตามมา
4) ระบบการจัดการมูลควายที่ดีช่วยลดมลพิษได้ ระบบการเลี้ยงควายโดยส่วน
ใหญ่เป็นเกษตรรายย่อย เลี้ยงรายละประมาณ 4 ตัว จากผู้เลี้ยงประมาณ 3.8 แสนราย (กรมปศุสัตว์,
2552) ซึ่งมูลที่ควายขับถ่ายออกมาประมาณครึ่งหนึ่งเป็นการถ่ายทิ้งตามทำเลต่างๆ ซึ่งจะเป็นอาหาร
ของพืช ของแมลงต่าง ๆ ในดินและถูกเผาให้แห้งอย่างรวดเร็วจากแสงแดด ที่เหลือเพียงประมาณครึ่ง
หนึ่ง จะถูกเก็บสะสมไว้ภายในคอก และในระยะหนึ่งเกษตรกรก็จะเคลื่อนย้ายออกไปใช้ในการเพาะปลูก
ตามห้วงเวลาที่ต้องการ ดังนั้น โอกาสในการสะสมและทำให้เกิดก๊าซที่เป็นสาเหตุของภาวะเรือนกระจก
จึงมีน้อยมาก
การคัดเลือกควายไทย ภูมิปัญญา 15 การคัดเลือกควายไทย
