Page 23 -
P. 23
ิ
์
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
7
ทำใหไมสามารถระบายไดทันทำใหเกิดสภาพน้ำทวมขัง และการเกิดน้ำทวมฉับพลันจากเขื่อนหรืออาง
ั
เก็บน้ำขนาดใหญที่ไดรับความเสียหายจนตองปลอยน้ำออกหรือเขื่อนพงทลาย ซึ่งอาจมีสาเหตจาก
ุ
ิ
ิ
แผนดนไหว หรือความผิดปกตในการใชงานของเขื่อนหรืออางเก็บน้ำก็เปนไปได ทำใหน้ำที่ถูกเก็บใน
ั
ปริมาณที่มากไหลหลากมาอยางรุนแรง สรางความเสียหายเปนวงกวาง (อศมน ลิ่มสกุล และคณะ,
2552: 9, สุมามาศ ไชยวงค, 2553: 18)
ความหมายและชนิดของภัยแลง
ั
ิ
ั
ิ
ิ
ั
ภยแลงเปนภยพบตทางธรรมชาต (natural disaster) ที่มีปจจัยหลักมาจากฝนที่เกิดจาก
ู
ความแปรปรวนของระบบภมิอากาศและวฏจักรของนํ้า (hydrological cycle) เนื่องจากฝนมีความ
ั
ผันแปรมากของในแงปริมาณ และระยะเวลา ภยแลงนับวาเปนสภาวะความรุนแรง (extreme
ั
ั
events) ดานอทก-อตนิยมวทยา (hydro-meteorology) ซึ่งมีความสัมพนธกันในดานปริมาณและ
ุ
ิ
ุ
ุ
ระยะเวลาของน้ำที่ไดมาจากน้ำฝน ดังนั้นถาปริมาณน้ำนอยหรือเกิดการขาดแคลนเปนระยะเวลานาน
ก็จะเกิดเปนภยแลง แตในทางตรงกันขามถาปริมาณน้ำมากเกินจะกอใหเกิดความรุนแรงจนเกิดเปน
ั
ุ
อทกภยดงที่กลาวมาแลวขางตน อยางไรก็ตามความหมายของภยแลงขางตนเปนความหมายกวาง ๆ
ั
ั
ั
ั
ั
ของภยแลง ดงนั้นเพอใหเกิดความเขาใจถึงความหมายและชนิดของภยแลงใหครอบคลุมในทุกดาน
ื่
ั
รายละเอียดมีดังตอไปนี้
Kovach (1995: 88-95) ไดอธบายวาภยแลงไมมีคำจำกัดความที่แนนอน ซึ่งสามารถเกิดขึ้น
ั
ิ
ไดทุกภมิภาคของโลกโดยความหมายอยางงายๆ นั่นคือ ไมมีฝนตกในชวงหนึ่งในพนที่หนึ่ง ถากลาวถึง
ู
ื้
ผลกระทบที่ไดรับ ภยแลง หมายถึง ชวงเวลาที่ฝนไมตกยาวนานมากขึ้น สงผลใหยับยั้งการ
ั
ิ
เจริญเตบโตของพืชและสิ่งมีชีวิตในพื้นที่นั้นๆ
ั
Kemp (1998: 106) อธบายความหมายของภยแลงไดวา เปนภยที่เกิดจากการขาดแคลนน้ำ
ิ
ั
ั
ในพนที่ใดพนที่หนึ่งเปนเวลานานจนกอใหเกิดภยแลง ซึ่งมักเกี่ยวของกับการขาดน้ำฝน สภาวะที่
ื้
ื้
ิ
ั
ั
ระดับน้ำในแมน้ำหรือในอางเก็บน้ำลดลง โดยสามารถวเคราะหภยแลงจากคาความสัมพันธระหวางตว
แปรที่มีอิทธิพลตอคาความชื้นในอากาศ เรียกวาคาดัชนีความแหงแลง
เกษม จันทรแกว (2551: 258-265) ใหความหมายของภยแลง คือ เปนปรากฏการณที่ขาด
ั
น้ำเนื่องจากชวงขาดฝนเปนระยะเวลานาน จนทำใหไมมีน้ำใชตามความตองการ โดยธรรมชาตแลวถา
ิ
มีฝนตกประมาณ 1,000 –2,000 มิลลิเมตรตอป จะมีชวงแหงแลง 5–6 เดอนที่ไมมีฝนตก บางพนที่
ื้
ื
ื้
จะขาดน้ำเปนเวลานาน เนื่องจากพนที่แหงนั้นเปนบริเวณที่อยูในเขต “เงาฝน” หรือ “rain
ิ
shadow” ถาเกิดกรณีวกฤตของสภาวะอากาศแลวมักกอใหเกิดภยแลงไดงาย นอกจากจะเกิดขึ้น
ั
ิ
ั
เนื่องจากภาวะฝนนอยกวาปกตแลว ยังเกิดจากการไมเก็บน้ำของดน เชน ภาคตะวนออกเฉียงเหนือ
ิ
ิ
เปนดนทรายเปนสวนมาก มีความสามารถดดซับน้ำไดนอย น้ำฝนที่ตกลงสูบริเวณนี้จะไหลซึมลงสูดน
ิ
ู
ิ
ื่
ตอนลางอยางรวดเร็ว ทำใหน้ำที่ถูกดูดซับไวในดนจำนวนนอยนั้นถูกใชเพอการระเหยจึงเกิดภัยแลงได
ซึ่งชวงภัยแลงของบริเวณนี้อาจมีมากถึง 6 เดือน
ื้
ประวทย จันทรแฉง (2553: 9) ไดสรุปความหมายของภยแลง ซึ่งเปนสภาพพนที่ที่ขาดน้ำ
ิ
ั
จากการที่ฝนทิ้งชวงเปนระยะเวลานานหรือฝนไมตกตามฤดกาล เปนพนที่ที่อยูหางจากแหลงน้ำ
ู
ื้
ี
หรือไมมีแหลงน้ำเพยงพอ ทำใหดินใตดินขาดความชุมชื้น ประกอบกับดินมีความสามารถระบายน้ำได 
