Page 26 -

โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ื
ิ
์
ิ
ิ
ิ

ประเทศที่พัฒนาแลว 25 เปอรเซ็นตของผลผลิตผลไมสูญเสียหลังการเก็บเกี่ยว ในขณะที่
ความสูญเสียเกิดขึ้นมากกวา 50 เปอรเซ็นตในประเทศที่กำลังพัฒนา เพราะขาดการขนสงที่มี

ประสิทธิภาพและหองเย็น (Liu et al. 2013; Zhang et al. 2020)

บทที่ 1
สาเหตุของการเกิดโรคหลังการเก็บเกี่ยว

การเกิดโรคหลังการเก็บเกี่ยวซึ่งมีสาเหตุจากจุลินทรียอาจเกิดจากราหรือแบคทีเรีย

สาเหตุของการเกิดโรคหลังการเก็บเกี่ยวที่ระบุชนิดไดอยางถูกตองเปนสิ่งสำคัญในการเลือก

แนวทางการควบคุมโรคที่เหมาะสม ราเปนสาเหตุหลักของโรคหลังการเกบเกี่ยว ราหลายชนิดที่เปน
็
สาเหตุของโรคหลังการเก็บเกี่ยวอยูในไฟลัม Ascomycota และมักจะเปนระยะที่มีการสืบพันธุแบบ

ไมอาศัยเพศ สกุลที่สำคัญ เชน Penicillium, Aspergillus, Geotrichum, Botrytis, Fusarium, Alternaria,

Colletotrichum, Dothiorella, Lastodiplodia, Phomopsis สวนราในไฟลัม Oomycota สกุลที่สำคัญ คือ

Phytophthora และ Pythium สวน Rhizopus และ Mucor เปนสาเหตุของโรคหลังการเก็บเกี่ยวที่

สำคัญในไฟลัม Zygomycota สำหรับราสกุลในไฟลัม Basidiomycota ปกติไมไดเปนสาเหตุสำคัญ

ของการเกิดโรคหลังการเก็บเกี่ยว แตราที่มีระยะการสืบพันธุแบบอาศัยเพศโดยการสราง

เบซิดิโอสปอร เชน Sclerotium rolfsii และ Rhizoctonia solani ทำใหเกิดการสูญเสียกับผักหลายชนิด

เชน มะเขือเทศ มันฝรั่ง ในขณะที่โรคที่มีสาเหตุจากเชื้อกอโรคเหลานี้เปนโรคที่เกิดในแปลงเพาะปลูก

เปนหลักแตการแสดงอาการจะเกิดอยางเร็วหลังการเก็บเกี่ยว สวนแบคทีเรียสกุลที่เปนสาเหตุของ

การเกิดโรคเนาเละที่เกิดจากแบคทีเรีย (bacterial soft rots) เชน Erwinia, Pseudomonas, Bacillus,

Lactobacillus, Xanthomonas โรคเนาเละที่เกิดจากแบคทีเรียเปนโรคหลังการเก็บเกี่ยวที่สำคัญของ

ผักหลายชนิด แตมีความสำคัญนอยในผลไมหลังการเก็บเกี่ยว เนื่องจากผลไมสวนใหญมีพีเอช (pH)

ต่ำจึงสามารถยับยั้งแบคทีเรียที่เปนสาเหตุของโรคพืชสวนใหญ (Zhang et al. 2020)

รากอโรคเขาทำลายผลไมไดโดยเขาทางบาดแผลและทางชองเปดธรรมชาติบนผิวของ

ผลไม โดยทั่วไปการเขาทำลายผลไมของราเปนแบบแฝง (latent infection) คือ เมื่อราสรางเสนใยอยู

ภายในเซลลของผลไมแลวจะหยุดการเติบโตชั่วคราว และแฝงตัวอยูระหวางเซลลบริเวณผิวของ

ผลไม จนกระทั่งผลไมเขาสูระยะที่มีการเติบโตเต็มที่ มีสารอาหาร ปริมาณน้ำตาล ความชื้น

ความเปนกรดหรือเบสที่เหมาะสม รวมกับภาวะที่เอื้อตอการเจริญของรา ราจึงเริ่มเจริญและแสดง

อาการของโรคในเวลาตอมา เชื้อกอโรคสามารถแพรระบาดโดยลม ฝน และเศษซากพืชที่เปนโรคใน

แปลงปลูก เครื่องมือทางการเกษตรหรืออุปกรณในโรงคัดบรรจุ รวมถึงการสัมผัสระหวางผลไมที่

เปนโรคกับผลไมปกติ ซึ่งทำใหเกิดความเสียหายในระหวางการขนสง เก็บรักษา วางจำหนาย

จนกระทั่งถึงผูบริโภค ทำใหผลไมมีคุณภาพต่ำ มีอายุการเก็บรักษาสั้น และราคาราคาตกต่ำ

การประยุกตใชยีสตเพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมยุคใหม 17