Page 24 -

์
ิ
ื
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ

panicle disease) ของขาว (Prathuangwong et al. 2013) Exserohilum turcicum (ระยะที่มีการ
สืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ คือ Setosphaeria turcica เปนสาเหตุของโรคใบไหมแผลใหญในขาวโพด

(northern corn leaf blight) (Petronella et al. 2020) Bipolaris zeicola เปนสาเหตุของโรค ใน

ขาวโพด ขาวฟาง และขาวบาเลย (Cipollone et al. 2020) และ Fusarium หลายสปชีส เชน F. บทที่ 1

moniliformae, F. subglutinans, F. sacchari และ F. andiyazi เปนสาเหตุของโรคยอดบิดหรือ

พกกะบอง (pokkah boeng disease) ในออย (Vishwakarma et al. 2013; Zhang and Jeyakumar

2018; Ziting et al. 2020)

โรคที่พบในแปลงเพาะปลูกโดยเฉพาะโรคที่เกิดจากเชื้อกอโรคในดิน (soil-borne

pathogen) พบวาสามารถแพรกระจายอยางกวางขวางทั่วพื้นที่การปลูกพืช บริเวณรอบราก

(rhizosphere) มีกลุมของจุลินทรียหลายชนิดซึ่งมีผลโดยทางตรงหรือโดยทางออมตอสุขภาพและ

การเติบโตของพืช บางชนิดเปนจุลินทรียที่มีประโยชน เชน แบคทีเรียที่สงเสริมการเติบโตของพืชซึง
่
เปนแบคทีเรียที่สัมพันธกับรากพืชหรือไรโซแบคทีเรีย (rhizobacteria) หรือที่ยอวา พีจีพีอาร (PGPR)

สวนบางชนิดเปนจุลินทรียที่ไมมีประโยชนซึ่งเปนอันตรายตอพืช โดยลดความแข็งแรงและการเติบโต

ของพืชหลายแนวทาง โรคพืชเกี่ยวของกับเชื้อกอโรคในดินยากที่จะคาดเดาหรือระบุลักษณะเฉพาะ

ของโรค บางครั้งพืชอาจติดโรคไดมากกวา 1 โรค ในดินและบริเวณรอบรากพืชอาจมีปฏิสัมพันธ

ระหวางจุลินทรียหลายชนิดตาง ๆ ซึ่งนำไปสูการควบคุมทางชีวภาพตอเชื้อกอโรค เชน ภาวะยับยั้ง

ภาวะปรสิต และการสงเสริมการเติบโตของพืช เชื้อกอโรคในดินมีทั้งแบคทีเรีย รา และไวรัส

หลายชนิด เชื้อกอโรคหลายชนิดอยูในดินในรูปแบบที่มีฤทธิ์ (active form) ซึ่งทำใหเกิดโรคไดทันที

และบางชนิดอาจอยูในรูปแบบที่ไมมีฤทธิ์ (inactive form) แตเมื่อพบพืชที่เหมาะสมที่จะทำใหเกิดโรค

ไดเชื้อกอโรคจะกลายเปนรูปแบบที่มีฤทธิ์ เชื้อกอโรคเหลานี้อาจจะอาศัยอยูในดินเปนเวลานานหรือ

เปนเวลาสั้น ๆ ขึ้นอยูกับวงจรชีวิตหรือแหลงที่อยู ราบางชนิดอยูรอดในรูปแบบของสเคลอโรเทียม

(sclerotium) ซึ่งเปนรูปแบบที่ไมมีฤทธิ์ ราเปนสาเหตุที่สำคัญที่สุดของการเกิดโรคพืช ตัวอยาง

รากอโรคในดิน เชน สกุล Fusarium, Rhizoctonia, Verticillium, Pythium, Phytophthora พืชที่เปนโรค

สามารถรูไดจากลักษณะที่เปลี่ยนแปลงตาง ๆ หรืออาการของโรค เชน ใบจุด (leaf spot) ใบไหม

(leaf blight) ปลายกิ่งแหง (shoot blight) เหี่ยว (wilt) ปุมปม (crown gall) เนาเละ (soft rot)

การสลายของราก (root decay) การเปลี่ยนสีของเนื้อเยื่อ (tissue discoloration) (Kamal et al. 2015)

ื
วิธีการที่ใชเพื่อปองกันพืชจากศัตรูพืชและเช้อกอโรคสวนใหญเกี่ยวของกับการใชสารเคมี
ฆารา การใชสารเคมีกำจัดศัตรูพืชตอเนื่องกันเปนเวลานานทำใหการควบคุมโรคพืชหรือกำจัด

โรคพืชที่มีความรุนแรงจำเปนตองเพิ่มปริมาณการใชทุกป การใชสารเคมีฆาราในระบบนิเวศเกษตร

จะทำลายจุลินทรียที่มีประโยชน รวมทั้งสัตวที่มีประโยชนในดิน นอกจากนั้นการใชสารเคมีเหลานี้

การประยุกตใชยีสตเพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมยุคใหม 15