Page 25 -

์
ิ
ื
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ

ประจำทำใหเหลือสารเคมีตกคางในสิ่งแวดลอมเกิดความเปนพิษ และอาจปนเปอนไปสูสิ่งมีชีวิตอื่นที่
ใชเปนอาหาร (Ferraz et al. 2019; Rahman et al. 2018) ตัวอยางของสารเคมีฆาราที่นิยมใชสำหรับ

การควบคุมโรคพืชที่เกิดจากรา เชน คารเบนดาซิม (carbendazim®) วาลิดามัยซิน (validamy-

บทที่ 1 cin®) โพรพิโคนาโซล (propiconazole®) แมนโคเซบ (mancozeb®) ซึ่งใชสำหรับการควบคุม

โรคขาว (Boukaew et al. 2013) นอกจากนั้นคาร์เบนดาซิม และโพรพิโคนาโซล ยังนิยมใชสำหรับ

การควบคุมโรคในขาวโพดดวย (Wegulo et al. 1998) สวนการควบคุมโรคออยนิยมใชบาวิสติน

(Bavistin®) และบลิท็อก (Blitox®) (Vishwakarma et al. 2013) สำหรับการควบคุมทางชีวภาพของ

โรคพืช เปนการลดจำนวนหรือการกำจัดประชากรของเชื้อกอโรคพืชโดยสิ่งมีชีวิต (Heimpel and

Mills 2017) จุลินทรียหลายชนิดสามารถใชเปนตัวควบคุมทางชีวภาพ (biological control agent) ซึ่ง

เมื่อนำไปใชกับพืชสามารถควบคุมเชื้อกอโรคพืชโดยผานกลไกการควบคุมหรือกลไกการเปนปฏิปกษ

ที่หลากหลายดังที่จะอธิบายในบทตอไป การทำความเขาใจเกี่ยวกับกลไกการควบคุมของตัวควบคุม

ทางชีวภาพ เปนสิ่งสำคัญที่ทำใหสามารถควบคุมโรคไดอยางเหมาะสม นอกจากนั้นยังชวยลดความ

เสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นกับมนุษยและสิ่งแวดลอม ตลอดจนเกิดเชื้อที่ตานทานตอจุลินทรียที่ใชเปนตัว

ควบคุมทางชีวภาพ (Köhl et al. 2019) การนำจุลินทรียที่คัดเลือกวามีความสามารถในการตอตาน

เชื้อกอโรคไดอยางมีประสิทธิภาพ และสามารถเพิ่มจำนวนจนมีความเขมขนสูงบนอาหารสังเคราะห

ไปใสครั้งเดียวหรือหลายครั้งในระหวางการเพาะปลูกพืช เรียกวา การควบคุมทางชีวภาพแบบ

เพิ่มขยาย (augmentative biological control) (Heimpel and Mills 2017; van Lenteren et al. 2018)

การใชยีสตในการควบคุมโรคผลไมหลังการเก็บเกี่ยวที่เกิดจากรา

ความสูญเสียเนื่องจากโรคหลังการเก็บเกี่ยว (postharvest disease) อาจเกิดในชวงใดก็ได

ระหวางการเก็บเกี่ยวจนถึงการบริโภค โรคหลังการเก็บเกี่ยว อาจจะเกิดกับสวนผล เมล็ด และ

สวนอื่น ๆ ตลอดจนเกิดกับผัก การติดเชื้ออาจเกิดตั้งแตอยูในแปลงเพาะปลูก ไร หรือสวน การเสีย

หลังการเก็บเกี่ยวซึ่งอาจเปนการเนา การสูญเสียสารอาหาร และการสูญเสียน้ำ มักเกิดระหวาง

การขนสงและการเก็บรักษากอนจัดจำหนาย เนื่องจากผลไมเปนอาหารสำหรับมนุษยที่มี

ความสำคัญของเพราะเปนแหลงของวิตามิน ธาตุอาหาร กรดอินทรีย และสารตานอนุมูลอิสระ

โรคหลังการเก็บเกี่ยวที่เกิดขึ้นกับผลไมมีความสำคัญเพราะทำทั้งใหปริมาณและคุณภาพของผลไม

ลดลง ซึ่งสงผลใหเกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจ นอกจากนั้นยังอาจจะทำใหเกิดความเสี่ยงตอ

สุขภาพ เพราะมีราหลายสกุล เชน Penicillium, Alternaria และ Fusarium ผลิตสารพิษ เชน

แอฟลาท็อกซิน ภายใตภาวะบางภาวะซึ่งอาจกอใหเกิดอันตรายกับคนและสัตวเมื่อบริโภคเมื่อมีการ

นำผลิตภัณฑหลังการเก็บเกี่ยวที่มีการปนเปอนดวยราสรางสารพิษไปแปรรูป มีรายงานวาใน

16 การใชยีสตสำหรับการควบคุมทางชีวภาพโรคพืชและโรคพืชหลังการเก็บเกี่ยวที่เกิดจากรา