Page 27 -

ิ
์
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรตสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
ื
ิ
ิ
ุ
ั
21

1. กระบวนทัศน@เชิงสังคมศาสตร@

แนวคิดเชิงสังคมศาสตรมีต:นกำเนิดมาตั้งแตEยุคกรกโบราณและโรมัน นักปรชญาในยุคนี้ผสมผสานการสังเกต
ั
ี
Q
พฤติกรรมในเชิงประจักษQกับตรรกะแบบนิรนัย (Deductive logic) และอุปนัย (Inductive logic) ในการทดสอบ ยืนยน
ั
ื
และค:นพบทฤษฎีเพ่ออธิบาย และ/หรือทำนายพฤติกรรมของมนุษยQ ตEอมาการเก็บรวบรวมข:อมูลและวิธีวิจัยก:าวหน:ามาก
ขึ้น นักวิจัยได:พัฒนาเปUนกระบวนทัศนQเชิงสังคมศาสตร Q
กระบวนทัศนQสังคมศาสตรQมีทัศนะวEาความจริง (Reality) อยูEภายนอก (Out there) ที่รอการค:นพบของผ ู:
ศึกษาผEานประสาททั้ง 5 การได:ยิน การสัมผัส การสังเกตเห็น การได:กลิ่น การลิ้มรส ความจริงมีลักษณะคEอนข:างคงที่ ไม E

ี
วEาจะเปนพฤตกรรมและลักษณะนสัยของมนษยQทไมเปลี่ยนแปลงมากแมเวลาจะผEานไป ดงนน พฤตกรรมของมนษยQจึงเปน
ิ
E
ุ
ิ
้
่
ิ
ุ
U
:
ั
ั
U
ั
ี
ิ
ื
สิ่งทำนายได: หลักเหตุวิสัย (Determinism) เปนแนวคดพ้นฐานของกระบวนทศนเชิงสงคมศาสตรQท่มองวEาการกระทำของ
ั
U
Q
มนุษยQมีสาเหตุหรือถูกกำหนดจากปiจจัยภายนอก เชEน สื่อ วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และคุณลักษณะของบุคคล การวิจัยตาม
กระบวนทัศนQสังคมศาสตรมีวัตถุประสงคQเพอการค:นพบความจรง มีการเก็บรวบรวมข:อมูลและทดสอบทฤษฎีที่อธิบายและ
ิ
่
Q
ื
ทำนายพฤติกรรมหรือกิจกรรมของมนุษยQ
กระบวนทัศนQสังคมศาสตรQใช:วิธีวิทยาศาสตรQ (Scientific methods) ในการแสวงหาความรู: มีการสังเกต
พฤติกรรมในเชิงประจักษQ (Empirical observation) เพื่อทดสอบหรือยืนยันความถูกต:องของทฤษฎีที่นำมาใช:อธิบาย
ื
และ/หรอทำนายพฤติกรรมและกิจกรรมของมนุษยQ มีมุมมองวEามนุษยQเปUนวัตถุสิ่งของในการศึกษา การเข:าใจพฤติกรรม
ั
ของมนุษยQต:องอาศัยการสังเกตด:วยความเปUนกลางหรือวัตถุวิสัย (Objectivity) ปราศจากอารมณQและความรู:สึกสEวนตว
ของนักวิจัยหรือผู:สังเกต เชEน การวิจัยเชิงทดลองเพื่อตรวจสอบผลกระทบของตัวแปรความนEาเชื่อถือของแหลEงสาร จุดจง ู
ใจ การวางโครงสร:างสาร ที่มีตEอทัศนคติและพฤติกรรมของผู:รับสาร
นักปรัชญาหลายคน อาทิ Auguste Comte นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสได:พัฒนาแนวคิด “ปฏิฐานนิยม”
(Positivism) ซึ่งเปUนปรัชญาเชิงวิทยาศาสตรQที่มีอิทธิพลตEอการตั้งคำถามและแนวทางการแสวงหาความรู: แบEงเปUน ปฏิฐาน
นิยมคลาสสิก (Classical positivism) และปฏิฐานนิยมเชิงตรรกวิทยา (Logical positivism) หรือที่รู:จักกันในชื่อวEา ปฏ ิ
ฐานนิยมยุคหลัง (Post-positivism)
ิ
ปฏิฐานนิยมคลาสสิกมีความเชื่อวEาความรู:ที่เที่ยงตรงมาจากการพสูจนQ และความรู:ที่เปUนจริง(True
knowledge) ได:มาจากการสังเกตหรือการศึกษาในเชิงวิทยาศาสตร ซึ่งต:องอาศัยคณิตศาสตรQและสถิติ การจะยอมรบ
Q
ั
ิ
ิ
ิ
ุ
ิ
E
ั
ั
ิ
:
:
ความจริงไดตองอาศย “หลกฐานในเชงประจกษ” (Empirical evidence) สวนปฏฐานนยมเชงตรรกวิทยาหรือปฏฐานยค
Q
ั
Q
ิ
:
หลังท่เกิดขึ้นภายหลังมความเชื่อวEาความรู:มาจากหลักฐานท่พสูจนความจริงและความรู:ท่เปนจริงตองอาศยการสังเกตทาง
ี
ั
ี
ี
ี
U
วิทยาศาสตรQและการคิดเชิงเหตุผล เห็นได:วEาปฏิฐานนิยมเชิงตรรกวิทยาได:เพิ่มแนวคิด “เหตุผลนิยม” (Rationalism)
ื
เปนอีกองคQประกอบท่จำเปนในการแสวงหาความรู: สEวนปฏฐานนิยมคลาสสิกดั้งเดิมเน:นเฉพาะหลักฐานเชิงประจักษ หรอ
U
ี
ิ
U
Q
“หลักฐานทางวิทยาศาสตรQ” (Scientific evidence) เทEานั้น
กระบวนทัศนQสังคมศาสตรQที่มีพื้นฐานจากแนวคิดปฏิฐานนิยมใช:วิธีวิทยาศาสตรQ (Scientific method) ใน
การแสวงหาความรู: มีการกำหนดสมมติฐานภายใต:กรอบแนวคิดทฤษฎีที่นำมาใช: ซึ่งเปUนการทำนายหรือการคาดหวังของ