Page 194 -
P. 194
ิ
ั
ุ
์
ิ
ิ
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกส เฉลมพระเกียรตสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
สัมมนาวิชาการและนิทรรศการ “พระไตรปิฎกบาลีสู่สากล” 163
ชาดก : ขุมทรัพย์ในพระไตรป ิ ฎก
บารมี อริยะเลิศเมตตา
1
1. บทนา
ิ
่
พระไตรปฎก คือคัมภีร์ทีรวบรวมค าสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึงแต่เดิมนั้น
่
เปนเพียงการท่องจ าของเหล่าสาวกที่ได้ฟงค าสอนจากพระโอษฐ์ของศาสดาโดยตรงเพราะยังไม่มี
็
ั
การจารึกเปนลายลักษณอักษร สุชีพ ปุญญานภาพ (2554, น. 15-16) ได้อธิบายว่า เมือครั้งยังไม่ได้มี
็
่
์
ุ
ิ
ิ
การจารึกพระไตรปฎกนั้นจะใช้วิธีการท่องจ า มีการแบ่งงานกันในการท่องจ าพระไตรปฎก เช่น ค าว่า
ทีฆภาณกะ แปลว่า ผู้สวดคัมภีร์ทีฆนิกาย มัชฌิมภาณกะ แปลว่า ผู้สวดคัมภีร์มัชฌิมนิกาย
ลุล่วงมาจนถึงการท าสังคายนาครั้งที 5 ทีประเทศศรีลังกา ประมาณ พ.ศ. 433 หลังจากการ
่
่
ปรินิพพานของพระพุทธองค์ เหตุปรารภในการท าสังคายนาในครั้งนั้น สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
้
(ป.อ. ปยุตโต) (2560, น. 47) ได้อธิบายว่า คือสืบไปภายหนากุลบุตรจะเสือมถอยด้วยสติสมาธิ
ฺ
่
็
ั
ปญญา จะไม่สามารถทรงพระปริยัติไว้ด้วยมุขปาฐะ กับทั้งควรจะมีหลักฐานไว้เปนเกณฑ์ตัดสินไม่ให้
่
่
หลักพระศาสนาสับสนปนเปกับลัทธิอืนภายนอก เพือรักษาพระธรรมวินัยให้บริสุทธิ์ จึงตกลงให้มี
การบันทึกค าสอนเปนลายลักษณอักษรลงในใบลานเปนครั้งแรกในประวัติศาสตร์ เพือเปนหลักฐาน
็
็
่
็
์
อ้างอิงในการศึกษาค้นคว้าค าสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
์
ิ
พระไตรปฎก แปลว่า คัมภีร์ทีบรรจุพุทธพจน 3 ชุด หรือ ประมวลแห่งคัมภีร์ทีรวบรวม
่
่
พระธรรมวินัย 3 หมวด โดยแต่ละปฎกมีความหมาย ดังนี ้
ิ
์
1) วินัยปฎก ประมวลพุทธพจนหมวดพระวินัย
ิ
์
2) สุตตันตปฎก ประมวลพุทธพจนหมวดพระสูตร
ิ
ฺ
ิ
3) อภิธัมมปฎก ประมวลพุทธพจนหมวดพระอภิธรรม (พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตโต),
์
์
2553, น. 110-112)
1 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ประจ าภาควิชาปรัชญาและศาสนา คณะมนษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ุ
