Page 16 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาพฤติกรรมการใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวและการประมาณการความต้องการเมล็ดพันธุ์ข้าวสําหรับศูนย์ข้าวชุมชน

2 นี้ เปนมาตรฐานกระบวนการผลิตที่มาจาก 2 สวน คือ มาตรฐานกระบวนการผลิตที่ระดับแปลงและมาตรฐาน

กระบวนการปรับปรุงคุณภาพเมล็ดพันธุขาวหลังการเก็บเกี่ยวที่ระดับรานคา ซึ่งทั้ง 2 สวนมีความสําคัญเทากัน
เพราะถาไมผานมาตรฐานสวนใดสวนหนึ่ง เมล็ดพันธุขาวก็จะไมผานมาตรฐานเมล็ดพันธุขาว ดังนั้น สัดสวนของ

จํานวนตนขาวพันธุปน และจํานวนตนขาวเมล็ดแดงในมาตรฐานแปลงที่ควรจะเปนจึงเปนเพียงครึ่งหนึ่งของ
มาตรฐานแปลงขางตน นั่นคือ จํานวนตนขาวพันธุอื่นปนเฉลี่ยสูงสุด คือ 5 ตน : 10,000 ตน สวนจํานวนตนขาว

เมล็ดแดงเฉลี่ยสูงสุดของขาวทั้ง 2 พันธุที่สอดคลองกับมาตรฐานเมล็ดพันธุขาว พ.ศ. 2557 คือ 17 ตน :

100,000 ตน

ขอเสนอแนะสําหรับการผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชน และศูนยเมล็ดพันธุขาว
1) การคาดการณความตองการใชเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนฤดูตอฤดู

เนื่องจากศักยภาพในการผลิตของศูนยขาวชุมชนมีอยูจํากัด การเปดสั่งจองเมล็ดพันธุขาวลวงหนา
สําหรับฤดูการผลิตถัดไป จะชวยทําใหการผลิตไดเมล็ดพันธุขาวตรงตามที่เกษตรกรตองการ และจะไมมีเมล็ด

พันธุขาวคางสตอก อยางไรก็ตาม การสั่งจองนี้ กระทําไดเฉพาะเมล็ดพันธุขาวพันธุที่เคยมีการผลิตอยูกอนแลว

เพราะจะมีพื้นที่ที่สะอาดเพียงพอสําหรับการปลูกเมล็ดพันธุเดิม แตสําหรับพันธุใหมๆ ตองมีการเตรียมพื้นที่
กอนอยางนอย 1-2 ฤดูการผลิต หรือ การตรวจประเมินแปลงตองกระทําอยางเขมขน เพื่อกําจัดตนขาวเรื้อออก
ใหหมด

2) การคาดการณความตองการใชเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชน

ขอมูลยอนหลังอยางนอย 2 ปการเพาะปลูก จะสะทอนไดถึงพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวของ
เกษตรกรรายตําบลได ยิ่งรวบรวมยอนหลังหลายปการเพาะปลูก ก็จะยิ่งคาดการณไดดีขึ้นถึงความตองการใช

เมล็ดพันธุขาวของเกษตรกรที่มีพื้นที่ทํานาอยูรอบศูนยขาวชุมชน ซึ่งจะใชเปนขอมูลสําคัญสําหรับการวาง
แผนการผลิตเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชนได ขอมูลการใชเมล็ดพันธุขาวของเกษตรกรรายตําบล สามารถ

รวบรวมไดจากการลงทะเบียนเกษตรกรกอนการทํานาในทุกฤดูการผลิต ซึ่งขอมูลเหลานี้รวบรวมโดยสํานักงาน
เกษตรจังหวัด แตศูนยขาวชุมชนสามารถไดขอมูลนี้จากเกษตรตําบล

3) การคาดการณความตองการใชเมล็ดพันธุขาวของศูนยเมล็ดพันธุขาว

เชนเดียวกับการคาดการณความตองการใชเมล็ดพันธุขาวของศูนยขาวชุมชน ขอมูลการใชเมล็ด
พันธุขาวของเกษตรกรจากการลงทะเบียนเกษตรกรกอนการทํานาทุกฤดูการผลิต แตยกระดับขึ้นเปนขอมูลราย

อําเภอ แทนขอมูลรายตําบล จะสามารถนํามาคาดการณถึงความตองการใชเมล็ดพันธุขาวของเกษตรกรใน
จังหวัดได โดยตองรวบรวมยอนหลังไปอยางนอย 2 ปการเพาะปลูก ซึ่งจะเปนประโยชนตอการวางแผนการผลิต

เมล็ดพันธุขาวของศูนยเมล็ดพันธุขาว ทั้งชั้นพันธุจําหนายและชั้นพันธุขยาย

xiv