Page 21 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวและการประมาณการความตองการเมล็ดพันธุขาวสําหรับศูนยขาวชุมชน

บทที่ 1
บทนํา

การศึกษาพฤติกรรมการใชเมล็ดพันธุขาวและการประมาณการความตองการ
เมล็ดพันธุขาวสําหรับศูนยขาวชุมชน

1.1 ที่มาและความสําคัญของประเด็นศึกษา
พื้นที่ปลูกขาวของประเทศไทยในป 2560 เทากับ 69.102 ลานไร เปนพื้นที่ปลูกขาวนาปเทากับรอย

ละ 84.87 ที่เหลือเปนพื้นที่ปลูกขาวนาปรัง (สถิติการเกษตรประเทศไทย ป 2560) ปริมาณเมล็ดพันธุขาวที่ใช
รวมในปดังกลาวเทากับ 1,387,642 ตัน เปนเมล็ดพันธุขาวที่ใชสําหรับปลูกขาวนาป ปเพาะปลูก 2559 เทากับ

1,099,168 ตัน หรือเทากับรอยละ 79.21 ของเมล็ดพันธุรวมที่ใช ที่เหลือเปนเมล็ดพันธุขาวที่ใชสําหรับปลูกขาว
นาปรัง ปเพาะปลูก 2559/60 (ศูนยสารสนเทศ สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร , 2560) กรมการขาวคาดการณ

ความตองการรวมสําหรับเมล็ดพันธุขาวในปเพาะปลูก2561/62 ไวเทากับ 1,398,492 ตัน สําหรับพื้นที่
เพาะปลูกรวม 70.42 ลานไร โดยเปนเมล็ดพันธุสําหรับการเพาะปลูกขาวนาปเทากับรอยละ 80.2 ของความ

ตองการรวม ที่เหลือรอยละ 19.80 เปนเมล็ดพันธุขาวสําหรับการเพาะปลูกขาวนาปรัง ทั้งนี้ คาดวาจะเปนเมล็ด
พันธุขาวรวมที่ผลิตจากแหลงตางๆเทากับ 713,231 ตัน หรือเทากับรอยละ 51.0 ของความตองการทั้งหมด ที่

เหลือคาดวาเกษตรกรจะใชขาวเปลือกของตนเองมาเปนเมล็ดพันธุ และเปนเมล็ดพันธุที่มีกระบวนการคัด

คุณภาพ 421,000 ตัน คิดเปนรอยละ 59 ของเมล็ดพันธุที่ผลิตทั้งหมด (กฤษณพงศ ศรีพงษพันธุกุล , 2561)
จากการศึกษาของมาฆะสิริ เชาวกุล (2559) พบวา ในการเพาะปลูกขาวนาปและขาวนาปรัง ปเพาะปลูก

2558/59 เกษตรกรในพื้นที่ชลประทานใชเมล็ดพันธุขาวของตนเองรอยละ 51.8 และ รอยละ 38.8 ของเมล็ด
พันธุรวมที่ใช ตามลําดับ ซึ่งเปนรอยละที่ลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับของปเพาะปลูก 2553/54 โดยเฉพาะการ

ปลูกขาวนาปรัง กลาวคือ ในการเพาะปลูกขาวนาปและขาวนาปรัง ปเพาะปลูก 2553/54 เกษตรกรในพื้นที่
ชลประทานใชเมล็ดพันธุขาวของตนเองรอยละ57.4 และ รอยละ 51.7 ของเมล็ดพันธุรวมที่ใช ตามลําดับ

(มาฆะสิริ เชาวกุล , 2555) ปจจัยที่อธิบายการลดลงของรอยละของการใชเมล็ดพันธุของตนเองในพื้นที่นี้ ก็คือ
การทํานาในพื้นที่ชลประทาน โดยเฉพาะการเพาะปลูกขาวนาปรังในพื้นที่ชลประทานตองทําตอจากการปลูก

ขาวนาป ทําใหไมสามารถใชขาวเปลือกนาปมาเปนเมล็ดพันธุในการปลูกขาวนาปรังไดทันที เพราะขาวเปลือก
ตองมีระยะพักตัว จึงจะสามารถนํามาเปนเมล็ดพันธุได และถึงแมวาจะเปนพื้นที่ชลประทานเชนกัน แตรอยละ

ของการใชเมล็ดพันธุขาวของตนเองก็มีความแตกตางกันในแตละพื้นที่ ซึ่งจากการศึกษาของมาฆะสิริ เชาวกุล

(2559) ในการทํานาปของเกษตรกรในพื้นที่ชลประทานในจังหวัด อุตรดิตถ พิษณุโลก นครสวรรค ชัยนาท
ขอนแกน และนครราชสีมา พบวา รอยละของเมล็ดพันธุขาวที่เปนของตนเองที่ใชในการเพาะปลูกขาวนาป ป

เพาะปลูก 2559 คือรอยละ 39.0 , 50.7 , 33.1 , 36.2 , 54.0 และ 48.0 ของปริมาณเมล็ดพันธุขาวที่ใชรวม

- 1 -