Page 99 -
P. 99
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
95
แข่งขันกันสูง กลไกการส่งผ่านราคาจากตลาดข้าวสารไปยังตลาดข้าวเปลือกจึงทำงานได้ดี อย่างไรก็ตามมีการ
ส่งผ่านเพียงเล็กน้อยจากราคาข้าวหอมส่งออกไปยังราคาข้าวสารในประเทศ โดยมีความยืดหยุ่นการส่งผ่านระยะ
สั้นเท่ากับ 0.1844 และความยืดหยุ่นการส่งผ่านระยะยาวเท่ากับ 0.5788 ซึ่งต้องใช้เวลาการปรับราคานานถึง 8
เดือน เนื่องจากมีการบริโภคข้าวหอมภายในประเทศมาก ทำให้ราคาข้าวสารหอมภายในประเทศขึ้นอยู่กับอุปสงค์
และอุปทานในประเทศเป็นหลัก การเปลี่ยนแปลงราคาข้าวหอมส่งสารออกมีผลกระทบต่อราคาข้าวหอม
ภายในประเทศไม่มากนัก
6. ราคาข้าวเปลือกเหนียวและข้าวสารเหนียวปรับตัวน้อยมากต่อการเปลี่ยนแปลงราคาข้าวเหนียวส่งออก
และมีความไม่สมมาตรระหว่างการปรับราคาขึ้นและปรับราคาลง
ความยืดหยุ่นของราคาข้าวเปลือกเหนียวต่อราคาข้าวสารเหนียวมีค่าต่ำมาก ในระยะสั้นมีเพียงแค่ 0.0584
และในระยะยาวเท่ากับ 0.1113 ในทำนองเดียวกัน ราคาข้าวสารเหนียวในประเทศตอบสนองน้อยมากต่อการ
เปลี่ยนแปลงราคาข้าวเหนียวส่งออกและมีการตอบสนองอย่างไม่สมมาตร เมื่อราคาข้าวเหนียวส่งออกสูงขึ้น ราคา
เปลือกเหนียวแทบจะไม่ปรับขึ้นเลย โดยมีค่าความยืดหยุ่นการส่งผ่านราคาเท่ากับ 0 สำหรับระยะสั้น และ 0.080
สำหรับระยะยาว แต่เมื่อราคาส่งออกข้าวเหนียวลดลง ราคาข้าวเปลือกเหนียวจะปรับลดลงได้มากกว่า โดยมีค่า
ความยืดหยุ่นคือ 0.1143 และ 0.3408 สำหรับระยะสั้นและระยะยาวตามลำดับ
ราคาข้าวเปลือกเหนียวไม่ยืดหยุ่นต่อราคาข้าวสารเหนียวภายในประเทศ อาจเป็นเพราะเกษตรกรผู้ปลูก
ข้าวเหนียวอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือบางส่วน ส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรายเล็ก มีฐานะยากจน
อยู่ในพื้นที่ชนบทห่างไกล มีช่องทางการจำหน่ายน้อย ขาดข้อมูลข่าวสารด้านราคา ทำให้เสียเปรียบในการต่อรอง
ราคากับพ่อค้าผู้รวบรวมข้าวและผู้ประกอบการโรงสีซึ่งมีฐานะทางเศรษฐกิจและข้อมูลข่าวสารที่ดีกว่า นอกจากนั้น
เกษตรกรนิยมเก็บผลผลิตที่ข้าวเปลือกที่ผลิตได้ไว้สำหรับบริโภคในครัวเรือน ทำเป็นเมล็ดพันธุ์ และมีเหลือเอาไว้
ทยอยขาย เมื่อมีความต้องการข้าวเหนียวเปลือกมากขึ้น เกษตรกรก็จะนำข้าวเปลือกเหนียวที่เก็บไว้ออกมาขาย
เพื่อหารายได้ ทำให้ผู้ซื้อไม่ต้องแข่งขันกันขึ้นราคาข้าวเปลือกเหนียว ในทางตรงกันข้ามเมื่อความต้องการ
ข้าวเปลือกเหนียวลดลง ผู้ซื้อก็จะกดราคารับซื้อข้าวเปลือกเหนียวไม่ได้มากนัก เพราะเกรงว่าเกษตรกรอาจเลือก
เก็บข้าวไว้บริโภคเองไม่ยอมนำออกมาขาย
ราคาข้าวสารเหนียวในประเทศตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงราคาข้าวเหนียวส่งออกเพียงเล็กน้อยและ
การส่งผ่านราคาไม่สมมาตร โดยขนาดการปรับราคาขึ้นน้อยกว่าขนาดการปรับราคาลง แสดงว่าตลาดข้าวสาร
เหนียวในประเทศเพื่อการส่งออกเป็นตลาดของผู้ซื้อ เนื่องจากตลาดข้าวเหนียวเพื่อการส่งออกมีลักษณะรวมศูนย์
และมีการกระจุกตัวของผู้ซื้อสูง ผู้ส่งออกข้าวเหนียวรายใหญ่ไม่กี่รายในกรุงเทพฯมีส่วนแบ่งตลาดจำนวนมาก ทำ
ให้มีผู้ส่งออกอำนาจในการกำหนดราคารับซื้อ เมื่อราคาขายข้าวส่งออกปรับตัวสูงขึ้น ผู้ส่งออกจะไม่แข่งขันกันซื้อ
ข้าวโดยเสนอราคาให้สูงขึ้นมากนัก แต่จะใช้วิธีติดต่อผ่านหยงที่มีความชำนาญในการรวบรวมข้าวให้ได้ตามปริมาณ
