Page 25 -
P. 25
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
21
ยืดหยุ่นของการส่งผ่านราคาของตลาดข้าวเหนียวในประเทศทั้งตลาดระดับท้องถิ่นในภูมิภาคและตลาดขายส่ง
กรุงเทพฯ จะพบว่าราคาข้าวเหนียวของตลาดในประเทศจะมีการส่งผ่านราคาอย่างมีประสิทธิภาพมากกว่า หรือ
กล่าวได้ว่าตลาดข้าวเหนียวในระดับส่งออกมีโครงสร้างการแข่งขันน้อยกว่าตลาดในประเทศ จึงเป็นเหตุให้ผู้ส่งออก
สามารถดูดซับส่วนเหลื่อมการตลาดที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของราคาได้มากกว่าพ่อค้าข้าวเหนียวในตลาด
ภายในประเทศ อย่างไรก็ตามการศึกษาเกี่ยวกับการส่งผ่านราคาข้าวเหล่านี้เป็นเพียงแค่การประมาณค่าความ
ยืดหยุ่นของการส่งผ่านราคาเท่านั้น ไม่ได้วิเคราะห์การปรับตัวในระยะสั้นเพื่อกลับเข้าสู่ดุลยภาพ และไม่ได้
วิเคราะห์ถึงความเป็นไปได้ในการส่งผ่านราคาที่ไม่สมมาตรแต่อย่างใด
ถึงแม้ว่า Wong (1978) จะไม่ได้ศึกษาการส่งผ่านราคาข้าวในตลาดโลกมายังราคาข้าวภายในประเทศไทย
โดยตรงโดยใช้แบบจำลอง ECM แต่มีการประมาณค่าระบบสมการเกี่ยวเนื่องเชิงพลวัต (dynamic simultaneous
equation model) อันประกอบด้วย สมการอุปสงค์และอุปทานข้าวภายในประเทศไทยและอุปสงค์ต่อข้าวไทยใน
ตลาดโลก และมีสมการกลไกการส่งผ่านระหว่างราคาข้าวในประเทศและราคาข้าวส่งออกของไทยอีกด้วย เพื่อ
ประเมินผลกระทบของมาตราการเก็บค่าพรีเมียมข้าวส่งออกต่อการค้าข้าวและสวัสดิการของเกษตรกร ผลการ
ประมาณพบว่าค่าความยืดหยุ่นของการส่งผ่านจากราคาข้าวส่งออกมายังราคาข้าวในประเทศเท่ากับ 0.4477 และ
มีข้อสรุปที่สำคัญว่าถึงแม้การเก็บค่าพรีเมียมส่งออกข้าวจะทำให้ราคาข้าวส่งออกของไทยเพิ่มสูงขึ้น แต่จะทำให้
ข้าวภายในประเทศมีราคาถูก ซึ่งไม่เป็นธรรมกับเกษตรที่ต้องแบกรับผลกระทบจากนโยบายดังกล่าว และอาจส่งผล
ต่อแรงจูงใจในการปรับปรุงการผลิตข้าวซึ่งจะส่งผลเสียต่อระบบการผลิตและค้าข้าวของประเทศไทยในระยะยาว
มีการวิเคราะห์ถึงความไม่สมมาตรในการส่งผ่านราคาข้าวในตลาดโลก คือ Chen and Saghaian (2016)
ศึกษาความเชื่อมโยงและกลไกการส่งผ่านราคาข้าวในตลาดโลกด้วยวิธี threshold vector error correction
model (TVECM) พบว่าราคาข้าวของไทย สหรัฐอเมริกา และเวียดนามมีความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพระยะยาว
ระหว่างกันสะท้อนถึงสภาวะการแข่งขันในตลาดโลก เมื่อพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างราคาข้าวไทยและราคาข้าว
เวียดนามพบว่ามีความไม่สมมาตรในความความเร็วของการปรับตัวเข้าสู่ดุลยภาพ ในช่วงที่ข้าวเวียดนามมีราคา
ค่อนข้างต่ำ ราคาข้าวของเวียดนามจะปรับตัวเพิ่มขึ้นเพื่อกลับสู่ดุลยภาพระยะยาวได้ค่อนข้างช้า (สัมประสิทธิ์การ
ปรับตัวเท่ากับ -0.16) เมื่อเทียบกับในช่วงที่ราคาข้าวเวียดนามค่อนข้างสูงซึ่งสามารถปรับตัวลดลงเพื่อกลับสู่ดุลย
ภาพได้รวดเร็วกว่า (สัมประสิทธิ์การปรับตัวเท่ากับ -0.50) ในทำนองเดียวกันเมื่อพิจารณาความสัมพันธ์ในระยะ
ยาวระหว่างราคาข้าวเวียดนามกับราคาข้าวสหรัฐอเมริกาพบว่าราคาข้าวเวียดนามจะปรับตัวลดลงเพื่อเข้าสู่ดุลย
