Page 71 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 6

สารที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ

สารที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบที่พบในเนื้อเยื่อพืชและสัตว์ ส่วนใหญ่มักจะพบอยู่ในรูป

โปรตีน มีเพียงจำนวนเล็กน้อยที่พบอยู่ในรูปสารประกอบที่มีไนโตรเจนที่ไม่ใช่โปรตีน

(non-protein-nitrogen : NPN) เช่น กรดนิวคลีอิค ไนเตรท (nitrate) ไนไตรท์ (nitrite)

อะมีน (amine) อะมีด (amide) และกรดอะมิโนอิสระ เป็นต้น

โปรตีน

โปรตีนประกอบด้วย คาร์บอน ประมาณ 51-55% ออกซิเจน 21.5-23.5% ไฮโดรเจน 6.5-

7.3% ไนโตรเจน 15.5-18.0% กำมะถัน 0.5-2.0% และฟอสฟอรัส 0-1.5% เกิดจากการ

เกาะเรียงตัวกันของกรดอะมิโนชนิดต่างๆ ด้วยพันธะเปปไทด์ (peptide bond) ด้วยเหตุนี้

โปรตีนจึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “โพลีเปปไทด์ (polypeptide)” ซึ่งโปรตีนแต่ละประเภทประ-

กอบด้วยชนิดและปริมาณของกรดอะมิโนที่แตกต่างกันตามการควบคุมของดีเอ็นเอในกระ-

บวนการสังเคราะห์โปรตีน (ตารางที่ 6-1) กรดอะมิโนที่พบเป็นองค์ประกอบของโปรตีนมี

มากกว่า 20 ชนิด ซึ่งลักษณะโครงสร้างโดยทั่วไปประกอบด้วย หมู่อะมิโน (amino group:

NH ) และหมู่คาร์บอกซิล (carboxyl group: COOH) ดังแสดงในรูปที่ 6-1
2

หมู่อะมิโน NH
2 O
R C C หมู่คาร์บอกซิล

H OH

R = กลุ่มของสารประกอบอินทรีย์ เช่น R = H จะได้กรดอะมิโนไกลซีน

รูปที่ 6-1: ลักษณะโครงสร้างของกรดอะมิโน

สารที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ 68