Page 207 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

• สภาพของดินและการให้ปุ๋ย สภาพของดินที่ปลูกและการให้ปุ๋ยจะมีผลต่อคุณค่า

ทางอาหารโดยเฉพาะแร่ธาตุในพืช

• ปัจจัยอื่น ๆ เช่น ดินฟ้าอากาศ ฤดูกาลมีอิทธิพลต่อคุณค่าทางอาหารของพืชอาหาร

สัตว์ได้ เช่น ปริมาณแสงแดดที่พืชได้รับมีอิทธิพลต่อความเข้มข้นของน้ำตาลและฟรุคแทนของ

พืช หรือปริมาณน้ำฝนมีอิทธิพลต่อส่วนประกอบของแร่ธาตุในพืช หรือแม้แต่ฤดูกาลที่ต่างกัน

เช่นพืชอาหารสัตว์ในฤดูใบไม้ร่วงจะมีคุณค่าทางอาหารต่างจากพืชในฤดูใบไม้ผลิแม้ว่าจะมี

ระยะการเจริญเติบโตเดียวกันก็ตาม

หญ้าสดที่นิยมนำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ได้แก่ หญ้าขน (Brachiaria mutica) หญ้าเนเปียร์

(Pennisetum purpureum) หญ้ากินนี (Panicum maximum) หญ้าซีตาเรีย (Setoria

anceps) และหญ้ารูซี่ (Brachiania ruziziesis)

1.2 พืชตระกูลถั่ว เป็นพืชที่มีการปลูกในแปลงพืชอาหารสัตว์กันอย่างกว้างขวางทั้งในเขตอา-

กาศอบอุ่น และเขตอากาศร้อน โดยทั่วไปพืชตระกูลถั่วมีคุณค่าทางอาหารแตกต่างจากพวก

หญ้าเช่น มีการสะสมอาหารในรูปของโพลีแซคคาไรด์หรือในรูปของฟรุคแทนน้อย จึงมีแป้งเป็น

องค์ประกอบอยู่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่พืชตระกูลถั่วมีระดับโปรตีนสูงกว่าพวกหญ้าและถ้า

ตัดในระยะตอนต้นของการออกดอกแล้วระดับโปรตีนอาจมีค่าสูงกว่า 20 เปอร์เซ็นต์ แปลงพืช

อาหารสัตว์ที่มีการปลูกพืชตระกูลถั่วเดี่ยว ๆ หรือปลูกผสมกับพวกหญ้าจึงมักมีคุณค่าทาง

อาหารดีกว่าแปลงหญ้าเพียงอย่างเดียว แต่ในโค-กระบือและแกะที่เลี้ยงในแปลงที่มีพืชตระกูล

ถั่วอยู่มากอาจเกิดอาการ “Bloat” ซึ่งเกิดจากการสะสมก๊าซในกระเพาะรูเมนอย่างมาก และ

สัตว์ไม่สามารถกำจัดออกโดยการเรอได้

พืชตระกูลถั่วที่นิยมปลูกเพื่อใช้เป็นอาหารสัตว์กันมากได้แก่พวก แอลฟาฟา (alfafa) ลูเซิร์น

(leucerne) ถั่วซีราโตร (Macroptilium atropurpureum) ถั่วเซนโตรซีมา (Centrosema

pubescens), ถั่วแลบแลป (Lablab purpureus) ถั่วเวอราโนสไตโล (Stylosathes

hamata) เป็นต้น

วัตถุดิบอาหารสัตว์ 204