Page 193 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3.3 ความต้องการสารอาหารเพื่อการสร้างน้ำนม

น้ำนมจากสัตว์ประกอบด้วยสารอาหารต่าง ๆ มากมาย (ตารางที่ 10-8) ซึ่งถูกสร้างขึ้นในเต้า

นมและพลังงานที่ใช้ในการสร้างสารอาหารเหล่านั้นได้มาจากอาหาร ฉะนั้นความต้องการสาร-

อาหารจึงขึ้นกับปริมาณและองค์ประกอบของน้ำนมที่ผลิตได้ ตลอดจนประสิทธิภาพในการ

เปลี่ยนสารอาหารเป็นน้ำนมของสัตว์ หากสัตว์ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอมีผลให้การให้น้ำนม

ของสัตว์ลดลงอย่างรวดเร็วและปริมาณน้ำนมตลอดระยะการเลี้ยงลูกลดลงด้วย

ตาราง 10-8: องค์ประกอบเฉลี่ยของน้ำนมในสัตว์ชนิดต่าง ๆ (หน่วย: เปอร์เซ็นต์)

ชนิดสัตว์ น้ำ ไขมัน โปรตีน แลคโตส เถ้า แคลเซียม ฟอสฟอรัส

วัว 87.2 3.7 3.5 4.9 0.71 0.121 0.095

แพะ 86.5 4.0 3.6 5.1 0.86 0.131 0.104

แกะ 80.1 8.2 5.4 5.0 0.85 0.250 0.166

สุกร 80.4 8.3 5.4 5.0 0.85 0.252 0.151

ที่มา: Maynard and Loosli (1969)

ความต้องการสารอาหารสำหรับการสร้างน้ำนมจะเหมือนกับความต้องการในการเจริญเติบโต

คือใช้อาหารจำนวนหนึ่งในการดำรงชีพซึ่งเป็นสัดส่วนตามขนาดของสัตว์ อาหารส่วนที่เหลือ

จากการดำรงชีพจึงจะนำมาใช้ในการสร้างน้ำนม จำนวนอาหารที่ใช้ในการสร้างน้ำนมนี้ส่วน

หนึ่งใช้ในการแปรรูปเป็นส่วนประกอบของน้ำนม อีกส่วนหนึ่งถูกใช้ในกระบวนการผลิตน้ำนม

หรือใช้ในการทำงานของต่อมน้ำนม (mammary gland) ดังนั้นความต้องการอาหารเพื่อการ

สร้างน้ำนมจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำนมที่สัตว์ผลิตได้ ซึ่งปริมาณน้ำนมที่ผลิตได้

ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ อาทิ สายพันธุ์ อาหารและระยะการให้นม เป็นต้น โดยปกติภายหลัง

คลอดใหม่ๆ สัตว์จะผลิตน้ำนมน้อยและเพิ่มประมาณขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงระดับสูงสุด (peak of

lactation) ซึ่งใช้ระยะเวลาต่างกันแล้วแต่ชนิดของสัตว์เช่นประมาณ 6 สัปดาห์หลังคลอด

สำหรับโค หรือ 3 สัปดาห์สำหรับสุกร จากนั้นปริมาณน้ำนมจะค่อย ๆ ลดลง การให้อาหาร

ความต้องการสารอาหาร 190