Page 160 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

160

soil probe อุปกรณ์เก็บตัวอย่างดิน : อุปกรณ์ที่ใช้เจาะลงไปในดิน เพื่อดึงเอาตัวอย่างดินจํานวนหนึ่งขึ้นมาใช้ในการ
วิเคราะห์

soil productivity ผลิตภาพดิน : ความสามารถของดินในการให้ผลผลิตพืช ซึ่งขึ้นอยู่กับสมบัติทางเคมี ฟิสิกส์

ชีวภาพและความอุดมสมบูรณ์ของดินนั้น ผลิตภาพของดินใช้หน่วยนํ้าหนักผลผลิต/พื้นที่/ปี เช่น กิโลกรัม/ไร่/ปี
soil reaction ปฏิกิริยาดิน : ระดับขั้นของสภาพกรด (acidity) และสภาพด่าง (alkalinity) ของดิน

ซึ่งแสดงได้ด้วย pH ของดิน ดูรายละเอียดใน acidity, soil
soil sample ตัวอย่างดิน : ดิน 500-1000 กรัม ซึ่งเก็บมาจากพื้นที่เพาะปลูกอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ เป็นตัว

แทนที่แท้จริงของพื้นที่ เพื่อนํามาวิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหาร สมบัติทางเคมี ฟิสิกส์และ/หรือสมบัติทางชีวภาพ

soil solution สารละลายดิน : วัฏภาคของเหลว (liquid phase) ในดิน ซึ่งมีธาตุอาหารและสารอื่นละลายอยู่ ความ
เข้มข้นของธาตุอาหารแต่ละธาตุในสารละลายดิน ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดิน ชนิดและปริมาณปุ๋ยที่ใส่

soil structure โครงสร้างดิน : สมบัติทางฟิสิกส์ของดินที่ว่าด้วยการเรียงตัวและเกาะยึดกันของอนุภาคเดี่ยว โดยมี
สารเชื่อมประเภทสารอนินทรีย์และอินทรีย์กลายเป็นเม็ดดิน แล้วเม็ดดินรวมกลุ่มเป็นก้อนดิน ซึ่งมีลักษณะแตกต่าง

กัน

soil test การตรวจดิน การทดสอบดิน : การวิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหารในดิน โดยใช้เทคนิคทางเคมีวิเคราะห์ เพื่อ
ประเมินระดับความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารในดิน สําหรับยึดถือเป็นแนวทางในการใช้ปุ๋ย ซึ่งมี 2 วิธี คือ (1)

ตรวจสอบแบบรวดเร็ว (quick test) โดยใช้ชุดทดสอบดิน (soil test-kit) แล้วรายงานผล 3 ระดับ คือ ตํ่า ปาน

กลาง และสูง และ (2) วิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ ซึ่งให้ผลเชิงปริมาณที่ละเอียดแต่ใช้เวลานานกว่าวิธีแรก (มี
ความหมายเหมือน soil analysis)

soil test-kit ชุดตรวจดิน ชุดทดสอบดิน : อุปกรณ์ประกอบด้วย สารเคมี เครื่องแก้วและอื่นๆที่จําเป็น จัดเป็นชุดใช้
งานแบบพกพา เพื่อความสะดวกสําหรับการปฏิบัติงานภาคสนาม ได้ผลการตรวจสอบดินภายในเวลาอันสั้น และ

เป็นแนวทางในสําหรับแนะนําการใช้ปุ๋ยเฉพาะพื้นที่

solubility สภาพละลายได้ : ความสามารถในการละลายได้ของสาร คิดเป็นจํานวนกรัมของสารนั้นที่ละลายจน
อิ่มตัวในนํ้าหรือตัวทําละลายอื่น 100 กรัม ณ อุณหภูมิที่กําหนด

solubility of fertilizer สภาพละลายได้ของปุ๋ย : มวลของปุ๋ยที่สามารถละลายในนํ้าหรือตัวทําละลายอื่นที่กําหนด
มวล เช่น 50 กรัม/นํ้า 100 กรัม ดูรายละเอียดใน solubility

solution fertilizer ปุ๋ยเหลวใส : ปุ๋ยเหลวชนิดหนึ่ง มีนํ้าเป็นตัวทําละลายและไม่มีอนุภาคแขวนลอยในของเหลวนั้น

จึงเป็นของเหลวใส (clear liquid)
sorption การดูด : คํากลางๆที่รวมความหมายของทั้ง adsorption และ absorption

source แหล่งจ่ายอาหาร : อวัยวะของพืชที่สังเคราะห์แสงได้มาก และส่งสารอินทรีย์ไปเลี้ยงอวัยวะซึ่งเป็นที่รับ (sink)

แหล่งจ่ายอาหารของพืชที่สําคัญ คือใบที่มีการสังเคราะห์แสงสูงกว่าการหายใจ จึงสะสมอาหารได้มากพอที่จะเผื่อแผ่
ไปยังอวัยวะอื่นซึ่งเป็นที่รับ

soybean meal กากถั่วเหลือง : กากเมล็ดซึ่งได้จากการนําเมล็ดถั่วเหลืองไปสกัดนํ้ามันออกแล้ว ใช้เป็นอาหารสัตว์
เป็นวัตถุดิบอย่างหนึ่งในการผลิต protein hydrolysate หรือผลิตภัณฑ์กรดอะมิโนที่ใช้ทางใบ