Page 157 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

157

silicon ซิลิคอน : (1) เป็นธาตุอาหารของพืชบางชนิด เช่น ไดอะตอม และ (2) เป็นธาตุเสริมประโยชน์ (beneficial
element) ของพืชตระกูลหญ้าหลายชนิด เช่น ข้าวและอ้อย เนื่องจากช่วยให้พืชเหล่านั้นเติบโตดีขึ้นโดยมิได้เป็น

ธาตุอาหาร ซิลิคอนมีนํ้าหนักอะตอม 28.1 เซลล์พืชดูดในรูปกรดซิลิซิก [silicic acid, Si(OH) ] ความเข้มข้นในพืช
4
ที่ไม่ละสมซิลิคอนประมาณ 0.5% ส่วนในพืชที่สะสมซิลิคอนมีสูงถึง 10% บทบาทในฐานะธาตุเสริมประโยชน์ของ
พืชหลายชนิด คือ ช่วยให้ผนังเซลล์แข็งแรง ใบตั้งรับแสงได้ดีขึ้นจึงเพิ่มอัตราการสังเคราะห์แสง พืชมีความต้านทาน

ต่อโรคและแมลงศัตรูพืชบางชนิดมากขึ้น
silicon tetrafluoride ซิลิกอนเตตราฟลูออไรด์ (SiF ) : สารประกอบซึ่งเกิดขึ้นเมื่อหินฟอสเฟตทําปฏิกริยากับ
4
กรด ระเหยออกมาในรูปของแก๊ส

simple diffusion การแพร่อย่างง่าย: การเคลื่อนย้ายของสารจากภายนอกเซลล์ซึ่งมีความเข้มข้นสูงกว่า ผ่านเยื่อเข้า
ไปในเซลล์ซึ่งมีความเข้มข้นตํ่ากว่า อัตราการเคลื่อนย้าย (คํานวณจาก Fick’s law) เป็นปฏิภาคโดยตรงกับเกรเดีย

นต์ความเข้มข้น (concentration gradient) ของสารนั้นระหว่างสองด้านของเยื่อ ใช้หน่วยอัตราการแพร่ผ่านเยื่อ
โมล/วินาที

single superphosphate (SSP) ซูเปอร์ฟอสเฟตเดี่ยว : ปุ๋ยฟอสเฟตซึ่งเก่าแก่ที่สุด ผลิตได้จากปฏิกิริยาระหว่างหิน

ฟอสเฟตกับกรดซัลฟิวริก (H SO ) องค์ประกอบหลักคือโมโนแคลเซียมฟอสเฟตกับยิปซัมอย่างละประมาณครึ่งต่อ
4
2
ครึ่ง มีฟอสเฟตที่เป็นประโยชน์ (P O ) ประมาณ 16-22% สูตรปุ๋ยทั่วไป คือ 0-20-0 เรียกว่า normal
2 5
superphosphate หรือ ordinary superphosphate ก็ได้ (ดู superphosphate ประกอบ)

sink ที่รับอาหาร : อวัยวะของพืชซึ่งรับสารอาหารและธาตุอาหารจากแหล่งจ่าย (source) ผ่านทางโฟลเอ็ม มาใช้เพื่อ
การเติบโต (growth sink) เช่น ใบอ่อน ดอก ผลและราก หรือเพื่อเก็บสะสม (storage sink) เช่น หัวของผักกาด

หัว มันสําปะหลัง มันเทศ และลําต้นของอ้อย เนื่องจากอวัยวะซึ่งเป็นที่รับอาหารสังเคราะห์แสงไม่ได้ (รากและหัว)
หรือมีอัตราการสังเคราะห์แสงตํ่า (ใบอ่อนและผล)

sirohaem ซิโรฮีม: สารประกอบ cyclic tetrapyrrole มีเหล็ก 1 อะตอมอยู่ตรงกลาง เป็นโคแฟกเตอร์ของเอนไซม์

ไนไทต์รีดักเทส ซึ่งเร่งปฏิกิริยาการรีดิวซ์ไนไทรต์เป็นแอมโมเนียมไอออน
site-specific recommendation การแนะนําปุ๋ยเฉพาะพื้นที่: การแนะนําปุ๋ยกับพืชแต่ละชนิดโดยยึดหลักว่าดินแต่

ละแปลงอาจเป็นดินต่างชนิด หรือแม้จะเป็นดินชนิดเดียวกันก็อาจมีความอุดมสมบูรณ์ต่างกัน จึงประเมินความ
อุดมสมบูรณ์ของดินเป็นรายพื้นที่ เพื่อจัดชนิดและอัตราปุ๋ยให้เหมาะกับแต่ละแปลง เมื่อพืชได้รับธาตุอาหารจากปุ๋ย

เพียงพอและสมดุล ก็ให้ผลผลิตสูงขึ้นแต่ต้นทุนการใช้ปุ๋ยตํ่าลง

size guide number (SGN) ตัวเลขชี้ขนาด : ตัวเลขที่ได้เมื่อแปลงค่ามัธยฐาน (median) ของขนาดเม็ดปุ๋ยโดย
คูณด้วยร้อย ไม่ควรนํามาแม่ปุ๋ยที่มีค่า SGN ต่างกันเกินกว่า 20 % มาผสมกัน เพราะจะทําให้ปุ๋ยผสมแยกตัวง่าย

size tolerance เกณฑ์คลาดเคลื่อนของขนาด : ข้อกําหนดเกี่ยวกับขนาดของเม็ดปุ๋ย ที่จะจัดซื้อหรือจัดหาในแต่

ละคราว โดยกําหนดปริมาณของขนาดเล็กสุดและ/หรือโตที่สุดซึ่งจะมีได้ในปุ๋ยนั้น
slaked lime ปูนขาว : ปูนสุกที่พรมด้วยนํ้าจึงมี Ca(OH) เป็นองค์ประกอบหลัก
2