Page 72 -
P. 72
โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
66 วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์
สังคมที่ชัดเจนกว่ากลุ่มลูกชาวบ้านที่มาจากหลายคณะ มีการเข้าออกของสมาชิกตลอดเวลา กิจกรรมจึง
ขาดความต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลต่อกระบวนการเรียนรู้ของผู้เข้าร่วมกระบวนการด้วย
ทั้ง 5 กรณีศึกษามีจุดร่วมเดียวกันคือการให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ของผู้เข้าร่วม
กระบวนการ รวมถึงการเรียนรู้ไปพร้อมกันทั้งผู้จัดกระบวนการและผู้เข้าร่วมกระบวนการ โดยมีราย
ละเอียดดังต่อไปนี้
1.1 ผู้เข้าร่วมกระบวนการ
ผลจากการศึกษาพบว่า ปัจจุบันกระบวนการทำงานกับคนรุ่นใหม่มีความแตกต่างกันขึ้นอยู่กับ
วัตถุประสงค์ของโครงการหรือกิจกรรม บางโครงการใช้วิธีการคัดเลือกผู้เข้าร่วมกระบวนการจากการ
เขียนใบสมัครและรับทั้งหมด โดยไม่ต้องมีการคัดเลือกแต่เปิดพื้นที่ให้เข้ามาเรียนรู้ ส่วนโครงการที่มีการ
คัดเลือกผู้เข้าร่วมนั้นเนื่องจากมีวัตถุประสงค์ที่ต้องการใช้ความแตกต่างหลากหลายของผู้เข้าร่วมฯเป็น
เงื่อนไขหนึ่งในการสร้างกระบวนการเรียนรู้
1.2 กำหนดวัตถุประสงค์ของโครงการและกิจกรรมชัดเจน
การกำหนดวัตถุประสงค์ของโครงการหรือกิจกรรม พบว่ามีการกำหนดวัตถุประสงค์ของ
โครงการชัดเจน เพื่อให้การดำเนินงานสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ จากการศึกษาพบว่าการออกแบบ
กิจกรรมมีความสอดคล้องและชัดเจน เชื่อมโยงกับวัตถุประสงค์ของโครงการ เช่น โครงการค่ายเมล็ด
พันธุ์สันติวิถี มีเป้าหมายสำคัญในการสร้างสันติวิธีให้อยู่ในชีวิตประจำวัน กิจกรรมในค่ายจึงเน้นการ
ทำความเข้าใจตนเอง และมีกิจกรรมเพื่อให้ได้ฝึกทักษะด้านสันติวิธีเพื่อจัดการความขัดแย้งที่เกิดขึ้นใน
ชีวิตและร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยคลี่คลายความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในสังคม เป็นต้น
1.3 เนื้อหามีความเหมาะสมกับผู้เข้าร่วม
การจัดกระบวนการที่มีรูปแบบหลากหลาย มีส่วนสนับสนุนการเรียนรู้ในระดับปัจเจกบุคคล
ด้วย ทั้งการให้ความรู้ด้านการละคร การทำสื่อทางเลือก การสัมผัสพื้นที่จริง และสนับสนุนให้เกิด
ปฏิบัติการ เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้เกิดการเรียนรู้จากประสบการณ์ของตนเอง โดยคำนึงถึงความสนใจของผู้
เข้าร่วมกระบวนการที่มีความแตกต่างกัน
1.4 เน้นกระบวนการกลุ่มและสร้างการมีส่วนร่วม
กระบวนการกลุ่มเป็นพื้นที่การเรียนรู้เพื่อให้เกิดการยอมรับความแตกต่างทั้งความคิดเห็น
ความเชื่อ ชาติพันธุ์ ช่วยให้ได้ลองผิดลองถูกและมีพัฒนาการไปพร้อมกัน ซึ่งการจัดกระบวนการกลุ่มจะ
เอื้อให้เกิดการเรียนรู้ แลกเปลี่ยน หากกระบวนการไม่สนับสนุนให้เกิดการแลกเปลี่ยนอาจกลายเป็นพื้นที่
ส่งเสริมการนำเดี่ยวของสมาชิกกลุ่มบางคนได้
กระบวนการมีส่วนร่วมช่วยสนับสนุนให้เกิดการออกแบบกิจกรรมร่วมกัน หรือเกิดกลไกเพื่อ
สนับสนุนการเรียนรู้ให้สอดคล้อง โดยในโครงการพัฒนาคนรุ่นใหม่เพื่อการเปลี่ยนแปลงสังคมและ
โครงการค่ายเมล็ดพันธุ์สันติวิถี พบว่ามีการออกแบบกิจกรรมหรือกลไกใหม่ภายหลังจากกระบวนการ
กลุ่มได้ช่วยสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้กับผู้เข้าร่วมโครงการ จนนำมาสู่การออกแบบกระบวนการร่วมหรือมี
ข้อเสนอแนะในการปรับกระบวนการในระหว่างดำเนินโครงการ
เวทีสรุปบทเรียนเป็นอีกพื้นที่หนึ่งของการมีส่วนร่วม จากการศึกษาพบว่าการสรุปบทเรียนมีทั้ง
