Page 107 -
P. 107
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
88 Humanities Journal Vol.24 No.2 (July-December 2017)
ชุดที่ 1 ประพาศป่า เริ่มตั้งแต่อิเหนาน าไพร่พลออกเที่ยวป่าโดยปลอมตัว
เป็นชาวป่าชื่อมิสาระปันหยีจนถึงปันหยีสั่งให้ไพร่พลหยุดพักและสร้างพลับพลาที่
ประทับบริเวณภูเขาปะราปีใกล้เมืองหมันหยา
ชุดที่ 2 ประสันตาต่อนก เริ่มตั้งแต่ระตูบุดสิหนาพร้อมด้วยพี่ชายคือระตู
ปันจะรากันและระตูปักกะมาหงันเดินทางมาถึงภูเขาปะราปีและแวะกราบพระฤๅษี
สังปะติเหงะที่อาศรมจนถึงระตูบุดสิหนาลานางดะระสาไปรบกับปันหยีหลังจากทหาร
ของระตูมีเรื่องทะเลาะวิวาทกับประสันตา
ชุดที่ 3 ยกทัพพระเยาวราช เริ่มตั้งแต่ปันหยีทราบเรื่องที่ประสันตาไป
วิวาทกับทหารของระตูบุดสิหนาจนท าให้เกิดศึกจนถึงปันหยีสั่งให้ยกทัพเคลื่อนพล
ชุดที่ 4 พิฆาฎรตูบุดสิหนา เริ่มตั้งแต่ระตูบุดสิหนายกทัพมาประจัญกับ
ทัพของปันหยีจนถึงปันหยีสังหารระตูบุดสิหนา
ชุดที่ 5 ดะระสาแบหลา เริ่มตั้งแต่นางดะระสากราบศพของระตูบุดสิหนา
ผู้เป็นสามีจนถึงนางดะระสาแบหลากระโจนเข้ากองไฟ
เมื่อจบแต่ละชุดมีข้อความระบุว่า “ปิดม่าน” อันแสดงให้เห็นว่าเป็นการแสดง
บนเวทีที่ดูได้ด้านเดียวแบบตะวันตกและมีม่านเปิด-ปิด และหลังจากจบชุดที่ 5 มีค า
ว่า “ศุภมัสดุ” ปิดท้ายบทละคร ค าว่า “ศุภมัสดุ” นี้ หมายถึง ขอความดีความงามจงมี
เป็นค าที่ใช้ขึ้นต้นลงท้ายในประกาศที่เป็นข้อความส าคัญ เช่น พระบรมราชโองการ
(ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, น. 1147) การลงท้ายบทละครด้วยค าดังกล่าวจึงมีนัยเป็น
การอวยพรหรือให้พรอันเป็นมงคลนั่นเอง
ในตอนเริ่มต้นของบทแต่ละชุด พบว่ามีแบบแผนตรงกัน คือมีข้อความบอก
ล าดับของชุดและชื่อชุดในเครื่องหมายวงเล็บ ตามด้วยค าอธิบายการจัดฉากและ
ลักษณะการท าบทของตัวละครในตอนเริ่มแสดง โดยบางชุดบอกลักษณะการแต่งกาย
ของตัวละครและระบุเพลงหน้าพาทย์ไว้ด้วย เช่น ตอนเริ่มต้นบทชุดที่ 2 “ประสันตา
เช่น บทละครร้องเรื่องมหาราชวงศ์พม่าแผ่นดินพระเจ้าสี่ป๊ อมินทร์ ทรงแบ่งบทละครออกเป็น
12 ชุด และทรงตั้งชื่อชุดต่างๆ คล้องจองกันว่า “เสวยราชสมบัติ ขัตติยาภิเษก เฉกเพชะหึง
ถึงฆ่า พม่าแสลง แรงสวาทตเพีด เกีดความ ยามร้าย อุบายพระนาง อ้างยุธนา กล้าเหมือน
ขลาด เอะกราชถลาย” (ประเสริฐอักษร, 2470, น. ก-ฆ)
