Page 70 -
P. 70
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ปีที่ 19 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน 2555) 59
กำรสะบัดของธงหรือพู่ที่ผูกปลำยอำวุธ เช่น ยาบย้ายปลายปลิว สบัดปลาย
ปลุกปลิวยาบ สบัดโบกย้าย สลัดเฟื่องเฟื้อย ยาบย้อยยลไสว
กำรแกว่งไกวหรือถืออำวุธของไพร่พล เช่น มือไกวกวัด ธนูเงือดเงื อ แบก
ตระแบง เงื อขวานปลาย ไกวหอกชู เถลองหัดถ์คระวัดขวาน เงื อง่าขวานเทอด
กุมกระบี เสโล่ห์ ง่าเงื อ ง่าง้าวกราย ไกวแวงแกว่งโดยลบอง
กำรเคลื่อนของเรือเช่น เลื อนผ้าย ลอยล่องท่องอุทกคว้าง คู่คล้อยคลอเคียง
คล้อยเคลื อน คู่คล้อยลอยเคียง เคลื อนแคล้วคลาขบวน
กำรกระฉอกของคลื่นในน้ ำ เช่น คลื นฟุ้งฟองฝอย เฟื่องฟื้นฟูมฟอง คลื นคลั ง ถั ง
อุทกท้น
นอกจากดีเด่นด้านการใช้ค าจินตภาพที่สื่อภาพความยิ่งใหญ่ในมิติต่างๆ
ของกระบวนพยุหยาตราอันเชื่อมโยงสู่การเฉลิมพระเกียรติพระมหากษัตริย์แล้ว
ลิลิตเรื่องนี้ยังสรรค าเพื่อสื่อพระเกียรติคุณและพระราชศรัทธาอันแน่วแน่ในทาง
ศาสนาของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้อย่างงดงามและมีพลังด้วย ดัง
ตัวอย่างโคลงบทนี้
อาวาศฝ่ายน้ านับ เนกหลาย
สี่สิบเจ็ดประมาณหมาย มากด้าว
ล าเค็ญพระกายวาย หวังโพธิ์
เพราะพระไทยท่านน้าว หน่วงน้อมพุทธภูมิฯ
(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส, 2539: 1391)
โคลงข้างต้นมีการสรรค าที่ท าให้ประจักษ์ถึงพระราชปณิธานอันแน่วแน่
และพระราชศรัทธาอันเต็มเปี่ยมของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวที่มีต่อ
พระพุทธศาสนาและการตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าได้อย่างกระชับและมีพลังอย่างยิ่ง
เช่น ค าว่า “หวังโพธิ์” ที่หมายถึง หวังพระโพธิญาณ เป็นค าที่สั้นกระชับแต่สื่อ
ความหมายหนักแน่นชัดเจน หรือค าว่า “ล าเค็ญพระกายวาย” ก็เป็นการใช้ค าน้อย
แต่สื่อความได้อย่างทรงพลังว่า พระองค์ทรงตรากตร าพระวรกายอย่างหนักหนา
สาหัสในการเสด็จถวายผ้าพระกฐินวัดต่างๆ ถึง 47 วัด จน “พระกาย” แทบจะ
