Page 130 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

119

ความหลากชนิดของนกที่มีแนวโน้มเปลี่ยนแปลงไปตามพื้นที่ชุ่มน้้าที่มีขนาดต่างกัน

ในจังหวัดหนองคาย ประเทศไทย

BIRD DIVERSITIES WITH TREND TO CHANGE ALONG WETLANDS WITH DIFFERENT

SIZES IN NONG KHAI PROVINCE, THAILAND

1
1,*
กัลลยา ปันติบ และ รัชต โปชยะวณิช
Kanlaya Pantip & Ratchata Phochayavanich
1,*
1

บทคัดย่อ

พื้นที่ชุ่มน้้าเป็นบริเวณที่มีสิ่งมีชีวิตเข้าไปใช้ประโยชน์เป็นจ้านวนมาก ในประเทศไทยขาดการศึกษาถึงผลของขนาดของพื้นที่ชุ่ม
น้้าต่อความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความหลากชนิดของนกระหว่างพื้นที่ชุ่มน้้า
3 แห่งที่มีขนาดแตกต่างกันในจังหวัดหนองคาย โดยก้าหนดจุดส้ารวจ 5 จุด/พื้นที่ และท้าการส้ารวจทุกจุดเดือนละ 2 ครั้ง
ตั้งแต่ พ.ย. 2559 ถึง มี.ค. 2560 ผลการศึกษาพบว่า หนองกอบเกาะเป็นพื้นที่ชุ่มน้้าที่มีขนาดใหญ่ที่สุด รองลงมาคือหนองสาง
นกแซว และหนองกวก และจากการส้ารวจนกในพื้นที่ชุ่มน้้าทั้ง 3 แห่ง พบนกทั้งหมด 53 ชนิด ดัชนีความหลากชนิด และช่วง
ความเชื่อมั่นที่ 95% แสดงให้เห็นว่าความหลากชนิดของนกในหนองกอมเกาะซึ่งเป็นพื้นที่ชุ่มน้้าที่มีขนาดใหญ่ที่สุดมีความ
หลากชนิดของนกสูงกว่าของพื้นที่ชุ่มน้้าอีก 2 แห่งอย่างมีนัยส้าคัญทางสถิติ และจากค่าดัชนีความคล้ายคลึงของ Sorensen
พบว่าองค์ประกอบของชนิดนกที่พบในหนองกอมเกาะครอบคลุมนกในพื้นที่ชุ่มน้้าอีก 2 แห่งได้มากถึงเกือบ 70% จะเห็นได้ว่า
ความหลากชนิดของนกมีแนวโน้มสูงขึ้นเมื่อพื้นที่ชุ่มน้้ามีขนาดพื้นที่ใหญ่ขึ้น อีกทั้งพื้นที่ชุ่มน้้าที่มีขนาดใหญ่กว่าก็แสดงแนวโน้ม
ที่จะมีองค์ประกอบของชนิดนกครอบคลุมชนิดของนกในพื้นที่ชุ่มน้้าที่มีขนาดเล็ก ดังนั้นขนาดของพื้นที่ชุ่มน้้าจึงเป็นปัจจัยหนึ่ง
ที่ควรพิจารณาในการวางแผนบริหารจัดการพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์ความหลากชนิดนกในพื้นที่ชุ่มน้้าต่อไป

ค้าส้าคัญ: นก, ความหลากชนิด, องค์ประกอบของชนิด, ขนาดของพื้นที่ชุ่มน้้า

ABSTRACT

Although a lot of organisms found in wetland habitat, there are a few researches reported on effect of
wetland size on bird diversity in the wetland. Therefore, the aim of this study was to determine the bird
diversities in 3 wetlands with different sizes in Nong Khai Province. Five sampling points were designated in
each wetland. Every sampling point was visited 2 times a month and the surveys were conducted from
November 2016 to March 2017. The results indicated that Nong Kom Ko (400.55 ha) was the largest wetland
in this study followed by Nong Sang Nok Saeo (236.47 ha) and the smallest wetland in this study was Nong
Kuak (96.76 ha). The results from bird surveys found that the total of 53 bird species were found. Shannon
index with 95% confident interval indicated that bird diversity in the largest wetland was significant higher
than in the other 2 wetlands. Sorensen index indicated that bird species in the largest wetland covered
almost 70% of bird species in other small wetlands. It can be concluded that bird diversity trended to be

1 หลักสูตรการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ประยุกต์และวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น วิทยาเขต
หนองคาย
* Corresponding author: ratchata.pho@gmail.com

วารสารสัตว์ป่าเมืองไทย ปีที่ 24 พ.ศ. 2560 Journal of Wildlife in Thailand Vol. 24, 2017