Page 241 -
P. 241
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
ในระบบและภ�ยในสภ�พภูมิอ�ก�ศที่แตกต่�งกัน เช่น ผลก�รทดลองในแหล่งปลูกข้�วโพดและถั่วเหลือง
ในสหรัฐอเมริก�แสดงว่�
1) ผลด้�นผลผลิต : ข้�วโพดที่ปลูกต�มถั่วเหลือง ให้ผลผลิตสูงกว่�ปลูกข้�วโพดที่ปลูก
ต�มข้�วโพด 10-15% ในทำ�นองเดียวกันถั่วเหลืองที่ปลูกต�มข้�วโพด ให้ผลผลิตสูงกว่�ปลูกถั่วเหลืองที่
ปลูกต�มถั่วเหลือง 10-15%
2) ผลด้�นต้นทุนก�รผลิต : ข้�วโพดที่ปลูกต�มถั่วเหลืองจะมีต้นทุนก�รผลิต/ตัน น้อย
กว่�ปลูกข้�วโพดที่ปลูกต�มข้�วโพด 14%
ดังนั้นช�วไร่ที่ใช้ระบบก�รปลูกพืชหมุนเวียน จึงได้รับผลดีทั้งด้�นร�ยได้ที่สูงขึ้น และ
คุณภ�พดินที่ดีขึ้นกว่�เดิม
2.2.4 คว�มเหม�ะสมของพืชในระบบก�รปลูกพืชหมุนเวียน
ผลกระทบของก�รปลูกพืชหมุนเวียนต่อดิน ขึ้นอยู่กับชนิดพืชในระบบก�รปลูกพืช
หมุนเวียน และจำ�นวนปีที่ใช้ระบบนั้นในก�รผลิตพืช ระบบที่ดีต้องประกอบด้วยชนิดพืชที่เหม�ะสมกับ
ดินในพื้นที่ปลูก โดยทั่วไปก�รจัดชุดพืชในระบบพืชหมุนเวียนมีเป้�หม�ยพิเศษ 4 ประก�ร คือ
1) หวังผลด้�นก�รจัดก�รศัตรูพืช ชุดพืชในระบบพืชหมุนเวียนที่มีพืชซึ่งต้�นท�นต่อ
ไส้เดือนฝอย โรคหรือแมลงศัตรูพืชรวมอยู่ด้วย จะทำ�ให้ประช�กรของศัตรูพืชอยู่ในระดับที่ไม่ทำ�ให้ผลผลิต
พืชลดลง เมื่อพิจ�รณ�ในด้�นสุขภ�พของพืชที่นำ�ม�ปลูกสลับหรือหมุนเวียนนั้น ไม่ควรใช้พืชพวกเดียวกัน
เช่น ปลูกพริกแล้วเป็นโรคเหี่ยว ก็ควรใช้ข้�วโพด ถั่ว หรือผัก ม�ปลูกสลับ 1-2 ปี แล้วจึงหันม�ปลูก
พริกใหม่ พวกไส้เดือนฝอยร�กแผลซึ่งเข้�ทำ�ล�ยข้�วโพดแต่ไม่ทำ�ล�ยฝ้�ยกับถั่วลิสง ดังนั้นเมื่อปลูกฝ้�ย
และถั่วลิสงหลังข้�วโพด จะให้ผลผลิตของพืชทั้งสองระดับปรกติและจำ�นวนไส้เดือนฝอยลดลง เมื่อถึง
เวล�ปลูกข้�วโพดใหม่ ข้�วโพดจะไม่เสียห�ยเนื่องจ�กไส้เดือนฝอยชนิดนี้ ในท�งตรงข้�ม ก�รปลูกพืช
หมุนเวียนเพื่อลดคว�มเสียห�ยจ�กไส้เดือนฝอยร�กปมอ�จไม่ค่อยได้ผล เพร�ะไส้เดือนฝอยร�กปมมี
พืชอ�ศัยม�ก นอกจ�กจะปลูกพืชที่ไม่ใช่พืชเศรษฐกิจ เช่น ถั่วโครต�ล�เรีย ซึ่งมีคว�มต้�นท�นต่อไส้เดือน
ฝอยร�กปม และต้องใช้วิธีอื่นในก�รป้องกันและกำ�จัดไส้เดือนฝอยร�กปมด้วย
2) หวังผลด้�นลดก�รกร่อนดิน ชุดพืชในระบบพืชหมุนเวียนที่มีพืชซึ่งมีใบม�กและ
ปกคลุมดินได้ดี ระบบร�กมีลักษณะเก�ะยึดดินดี ซ�กพืชเหลือหลังจ�กก�รเก็บเกี่ยวม�ก เมื่อใช้ร่วมกับ
ก�รไถพรวนแบบอนุรักษ์ จะช่วยเพิ่มเศษพืชบนผิวดินซึ่งมีผลต่อก�รอนุรักษ์นำ้�ในดิน ด้วยก�รเพิ่มก�ร
ซ�บซึมนำ้�ลงไปในดิน และลดก�รกร่อนดินด้วย
3) หวังผลด้�นเพิ่มอินทรียวัตถุ ชุดพืชในระบบพืชหมุนเวียนที่มีเศษซ�กเหลือในดิน
หลังก�รเก็บเกี่ยวม�ก จะช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน และส่งเสริมก�รเพิ่มประช�กรของจุลินทรีย์ดิน
4) หวังผลด้�นเพิ่มธ�ตุอ�ห�ร สำ�หรับชุดพืชในระบบพืชหมุนเวียนที่มีพืชตระกูลถั่ว
รวมอยู่ด้วย จะช่วยเพิ่มไนโตรเจนในดิน จึงลดปริม�ณปุ๋ยไนโตรเจนที่ต้องใช้กับพืชที่ปลูกต�มม�
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 237
