Page 237 -
P. 237
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
4) มีโอก�สเลือกชนิดพืชที่ให้ทั้งผลผลิตและช่วยให้ดินมีคว�มอุดมสมบูรณ์สูงขึ้น
5) พัฒน�ให้เป็นระบบก�รปลูกพืชที่เหม�ะสมจนเป็นก�รเกษตรยั่งยืนสำ�หรับพื้นที่นั้นๆ
ระบบก�รปลูกพืชหล�ยชนิด แบ่งวิธีดำ�เนินก�รได้เป็น 4 วิธีดังนี้
1) ก�รปลูกพืชร่วมกัน (Inter cropping) หม�ยถึงระบบก�รปลูกพืชตั้งแต่ 2 ชนิด
ร่วมกันในเวล�เดียวกัน ซึ่งมี 2 รูปแบบคือ
(1) ก�รปลูกพืชร่วมกันแบบผสม (mixed Intercropping) หม�ยถึงก�รนำ�พืชม�ปลูก
ร่วมกันอย่�งไม่เป็นแถวเป็นแนว โดยปลูกผสมกันไปต�มคว�มเหม�ะสมต�มธรรมช�ติของพืชเหล่�นั้น
เช่น ปลูกหญ้�ผสมกับถั่วในแปลงพืชอ�ห�รสัตว์
(2) ก�รปลูกพืชร่วมกันแบบสลับแถว (row Intercropping) หม�ยถึงก�รปลูกพืช
ตั้งแต่สองชนิดขึ้นไปร่วมกัน ปลูกเป็นแถวอย่�งน้อยหนึ่งชนิด นอกนั้นอ�จปลูกเป็นแถวแซมแบบสลับกับ
พืชแรกหรือปลูกไม่เป็นแถวอยู่ระหว่�งแถวของพืชแรกก็ได้ แต่ถ้�ปลูกพืชแรกเป็นแถบ (หล�ยแถว) แซม
แบบสลับกับแถบของพืชที่สอง เรียกว่�ก�รปลูกพืชสลับเป็นแถบ (strip intercropping)
หลักในก�รเลือกพืชเพื่อนำ�ม�ปลูกแซมกันมี 4 ประก�รคือ
(ก) พืชต้องไม่แข่งขันกันในเรื่องใช้ปัจจัยก�รผลิต
(ข) พืชควรสนับสนุนกันและกัน เช่น เพิ่มมวลชีวภ�พแก่ดิน ก�รถ่�ยทอดอ�ห�ร
แก่กัน และทำ�ให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น
(ค) เมื่ออยู่ร่วมกันควรลดปัญห�โรค แมลง และวัชพืช
(ง) กระจ�ยก�รใช้ปัจจัยก�รผลิตและแรงง�นได้อย่�งเหม�ะสม
2) ก�รปลูกแซมรับช่วง (relay cropping) หม�ยถึงก�รปลูกพืชแรกจนใกล้เวล�เก็บเกี่ยว
ก็จะปลูกพืชชนิดที่สองแทรกลงไประหว่�งพืชแรก โดยแทรกแถวพืชใหม่ระหว่�งแถวพืชแรก (inter row
cropping)
3) ก�รปลูกพืชต�มกัน (sequential cropping) หม�ยถึงระบบที่ปลูกพืชแรกจนเก็บเกี่ยว
แล้วจึงปลูกพืชสองต�มทันที หรือเว้นช่วงไม่น�นนัก เพื่อใช้คว�มชื้นในดินที่เหลือจ�กก�รปลูกพืชแรก
สำ�หรับก�รเจริญเติบโตและให้ผลผลิตของพืชที่สอง
4) ระบบก�รปลูกพืชต่�งระดับ (multi-storeyed cropping) คือ ก�รปลูกพืชหล�ยชนิด
ปะปนกัน พืชเหล่�นี้มีคว�มสูงและลักษณะทรงพุ่มแตกต่�งกัน แต่อยู่ร่วมกันได้
ก�รปลูกพืชหมุนเวียน (crop rotation) เป็นระบบก�รปลูกพืชต�มกัน (sequential
cropping) คือก�รปลูกพืชที่ใช้พืชหล�ยชนิด และกำ�หนดระบบก�รปลูกต�มแบบแผนของลำ�ดับเวล�
ในแปลงเดียวกัน โดยมีก�รกำ�หนดอย่�งชัดเจนว่�แต่ละแปลงมีลำ�ดับเวล�ของก�รปลูกพืชอย่�งไร ดังนั้น
ในพื้นที่ของฟ�ร์มทั้งหมด จึงมีแปลงพืชหล�ยชนิดจัดว�งอย่�งเป็นระบบ และแต่ละแปลงมีระบบก�ร
หมุนเวียนที่กำ�หนดไว้ล่วงหน้� (ภ�พที่ 10.11) ก�รกำ�หนดชนิดพืชที่ปลูกในระบบก�รปลูกพืชหมุนเวียน
ม�จ�กเหตุผล 3 ประก�ร คือ
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 233
