Page 245 -
P. 245
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
คุณภาพดินเพื่อการเกษตร
ได้ม�จ�กก�รใส่ปุ๋ยคอกและปุ๋ยหมักอีกด้วย เนื่องจ�กส�รอินทรีย์เป็นอ�ห�รของจุลินทรีย์ดิน ดังนั้นชนิด
ประช�กรและกิจกรรมในก�รย่อสล�ยส�รอินทรีย์ของจุลินทรีย์ดินจึงเพิ่มขึ้นอย่�งรวดเร็ว ในกระบวนก�ร
ดังกล่�วมีก�รปลดปล่อยธ�ตุอ�ห�รซึ่งเคยเป็นองค์ประกอบของส�รอินทรีย์ ให้ออกม�เป็นประโยชน์ต่อ
พืช สำ�หรับธ�ตุอ�ห�รที่เป็นประโยชน์ต่อพืชส่วนหนึ่งม�จ�กปุ๋ยเคมีด้วย ทั้งหมดนี้รวมกันเข้�เป็นก�ร
จัดก�รธ�ตุอ�ห�รพืช ซึ่งทำ�ให้คุณภ�พของดินดีขึ้น โดยไม่ก่อให้เกิดปัญห�ธ�ตุอ�ห�รส่วนเกินในระบบ
นิเวศดิน
ตัวชี้บอกคุณภ�พดินประก�รหนึ่งคือคว�มจุในก�รก�รดูดซับธ�ตุต่�งๆ สมบัติดังกล่�วของดินขึ้น
อยู่กับปัจจัย 2 ประก�ร คือ เนื้อดิน (เกี่ยวข้องกับเปอร์เซ็นต์อนุภ�คทร�ย ทร�ยแป้งและดินเหนียว) กับ
ปริม�ณอินทรียวัตถุในดิน เนื่องจ�กเนื้อดินของดินแต่ละชนิดเปลี่ยนแปลงย�ก แต่ปริม�ณอินทรียวัตถุ
เปลี่ยนแปลงได้ต�มวิธีก�รจัดก�รดิน ดังนั้นแนวท�งก�รจัดก�รดินที่ช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน รวมทั้ง
ก�รปรับสภ�พกรด-ด่�งให้ใกล้สภ�พเป็นกล�ง จะช่วยเพิ่มคว�มส�ม�รถในก�รดูดซับธ�ตุต่�งๆ ซึ่งเป็นตัว
ชี้บอกอย่�งหนึ่งว่�คุณภ�พของดินนั้นดีขึ้น
3.4 วิธีก�รประเมินคว�มเป็นประโยชน์ของธ�ตุอ�ห�รในดิน
ก�รวิเคร�ะห์ดินเป็นวิธีก�รประเมินคว�มเป็นประโยชน์ของธ�ตุอ�ห�รในดินที่เหม�ะสมที่สุด
ควรดำ�เนินก�รทุกๆ 3 ปี เพื่อติดต�มผลก�รปรับปรุงดิน ร�ยก�รวิเคร�ะห์ประกอบด้วย พีเอช อินทรียวัตถุ
ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ ส่วนคว�มเข้มข้นของธ�ตุรองและจุลธ�ตุ
ส�ม�รถทำ�ได้ห�กมีข้อบ่งชี้ว่�จะมีปัญก�รข�ดแคลนธ�ตุเหล่�นั้น
3.5 ขั้นตอนก�รจัดก�รธ�ตุอ�ห�ร
เพื่อให้ได้ม�ซึ่งก�รจัดก�รธ�ตุอ�ห�รที่ถูกต้องนั้น ก�รดำ�เนินก�รท�งวิช�ก�รประกอบด้วย
ขั้นตอนก�รศึกษ�และรวบรวมข้อมูล เพื่อนำ�ไปสู่ก�รปฏิบัติรวม 6 ขั้นตอน คือ
1) วิเคร�ะห์ดินท�งเคมี เพื่อประเมินคว�มส�ม�รถของดินในก�รให้ธ�ตุอ�ห�รแก่พืช
2) ทดสอบให้ทร�บปริม�ณคว�มต้องก�รธ�ตุอ�ห�รของพืช เพื่อให้ได้ระดับผลผลิตต�มที่
ต้องก�ร
3) พิจ�รณ�ปริม�ณธ�ตุอ�ห�รที่จะม�จ�กแหล่งชีวภ�พ เช่น พืชตระกูลถั่ว
4) วิเคร�ะห์ปริม�ณธ�ตุอ�ห�รที่มีในปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักและนำ้�ชลประท�น
5) ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ คือ ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ในอัตร�ที่ส�ม�รถจัดห�ได้ แล้วคำ�นวณปริม�ณธ�ตุ
อ�ห�รที่มีในปุ๋ยดังกล่�ว
6) ใส่ปุ๋ยเคมีเพิ่มเติมเพื่อให้พืชได้รับธ�ตุอ�ห�รเพียงพอ สำ�หรับอัตร�ที่ใส่เพื่อให้เพียงพอนั้น
ต้องพิจ�รณ�ประสิทธิภ�พก�รใช้ธ�ตุอ�ห�รจ�กปุ๋ยประเภทนั้นของพืชที่ปลูก
เนื่องจ�กนักวิช�ก�รห�คว�มสัมพันธ์ระหว่�งผลก�รวิเคร�ะห์ดินท�งเคมีกับอัตร�ปุ๋ยธ�ตุหลัก
ที่เหม�ะสมกับพืชต่�งๆ ไว้แล้ว และพร้อมที่จะนำ�ข้อมูลม�ใช้ประโยชน์ ในท�งปฏิบัติอ�จแบ่งแนวท�ง
ก�รใช้ปุ๋ยเป็น 2 กรณี คือ 1) ใช้ปุ๋ยเคมีอย่�งเดียว และ 2) ใช้ปุ๋ยเคมีร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย 241
