Page 78 -
P. 78
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทที่ 2
กำรเปลี่ยนแปลงควำมถี่ของยีน
การเปลี่ยนแปลงความถี่ของยีนในประชากร ส�าหรับประชากรที่อยู่ในสภาพสมดุล หมายถึง
ประชากรที่มีค่าความถี่ของจีโนไทป์และยีนคงที่จากชั่วก่อนหน้าไปยังชั่วถัดไปเมื่อมีการผสมพันธุ์
อย่างสุ่มของจีโนไทป์ที่มีปรากฏทั้งหมดในประชากร ส�าหรับการเปลี่ยนแปลงความถี่ของจีไนไทป์และยีน
ที่เกิดขึ้นนั้น ถ้ามีการเปลี่ยนแปลงแบบทราบทิศทาง ส่วนใหญ่จะเป็นการเปลี่ยนแปลงความถี่ที่เกิดขึ้น
จากการกลายพันธุ์ การอพยพ และการคัดเลือก เรียกว่า systematic process ส่วนการเปลี่ยนแปลง
ความถี่ของจีโนไทป์และยีนแบบไม่ทราบทิศทางของการเปลี่ยนแปลงจะเกิดในกรณีประชากรที่มีขนาดเล็ก
เรียกว่า dispersive process
กำรกลำยยีน (mutation)
การกลายยีนเป็นการเปลี่ยนแปลงยีนหนึ่งไปเป็นอีกยีนหนึ่ง ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงความถี่ของ
ยีนและจีโนไทป์ในประชากร สามารถถ่ายทอดพันธุกรรมที่เกิดขึ้นไปสู่ลูกหลานได้ ซึ่งการเปลี่ยนแปลง
ที่เกิดขึ้นมีหลายแบบทั้งการเปลี่ยนแปลงในระดับของยีน (point mutation) การเปลี่ยนแปลงของ
โครโมโซม (chromosome mutation) การขาดหายไปบางส่วนของโครโมโซม (deficiency) การเพิ่ม
บางส่วนของโครโมโซม (duplication) การเปลี่ยนต�าแหน่งของยีน (inversion) การที่บางส่วนของ
โครโมโซมหนึ่งไปต่อกับอีกโครโมโซมหนึ่ง (translocation) รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงจ�านวนชุดโครโมโซม
(euploidy) และการเปลี่ยนแปลงจ�านวนโครโมโซม (aneuploidy) ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของยีนที่เกิดขึ้นจะมี
2 แบบ คือ การเปลี่ยนของยีนเพียงครั้งเดียวแล้วไม่เกิดขึ้นอีกและการเปลี่ยนแปลงของยีนที่เกิดขึ้น
ตลอดเวลาสามารถแบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ การเปลี่ยนแปลงที่มีทิศทางเดียวและการเปลี่ยนแปลงที่เกิดแบบ
กลับไปมาหรือแบบ 2 ทิศทาง
1. กำรเปลี่ยนแปลงของยีนเพียงครั้งเดียว เรียกว่ำ non-recurrent mutation
ส�าหรับลักษณะที่ควบคุมด้วยยีน 1 คู่ ประกอบด้วย 2 อัลลีล คือ อัลลีล A และ a นั้น
พบว่า ถ้าจีโนไทป์ AA มีการกลายยีนจะได้จีโนไทป์ Aa และจีโนไทป์ Aa เกิดการกลายของยีน
จะได้ลูกที่มีจีโนไทป์ aa แต่ถ้าในสิ่งมีชีวิตที่มี 2 เพศ การอยู่รอดของ a จะน้อยลง เนื่องจากโอกาส
การเกิดลูกมีน้อย ซึ่งการคงไว้ของยีน a จะเกิดจากพ่อแม่ที่มีจีโนไทป์ Aa เท่านั้น ตัวอย่างที่แสดงได้ชัดเจน
คือ มนุษย์ ซึ่งมีโอกาสการเกิดลูกแต่ละครั้ง จ�านวนไม่มาก ยิ่งสมัยนี้แต่ละครอบครัวจะมีลูกเพียง 1-2 คน
