Page 166 -
P. 166
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทที่ 7
กำรศึกษำควำมแปรปรวนของประชำกร
โดยใช้เครื่องหมำยโมเลกุล
ส�าหรับการศึกษาความแปรปรวนของประชากรที่เกิดขึ้นด้วยเครื่องหมายโมเลกุล มีประโยชน์
อย่างมากส�าหรับงานปรับปรุงพันธุ์พืชในปัจจุบัน เนื่องจากสมการ P = G + E ที่กล่าวว่าการแสดงออก
ของพืชที่ปรากฏนั้นเกิดจากอิทธิพลของจีโนไทป์และสภาพแวดล้อม เมื่อพิจารณาฟีโนไทป์ที่เกิดขึ้นและ
ท�าการวิเคราะห์ข้อมูลเฉพาะของแต่ละสายพันธุ์หรือพันธุ์หรือต้นแล้ว ก็ต้องมีการค�านึงถึงอิทธิพลของ
สภาพแวดล้อมประกอบด้วยทุกครั้งของข้อมูลที่บันทึก แต่เมื่อมีเครื่องหมายโมเลกุลเข้ามาใช้ในปัจจุบัน
ท�าให้สามารถลดอิทธิพลของสภาพแวดล้อมได้ ด้วยการสกัดดีเอ็นเอ อาร์เอ็นเอ หรือโปรตีนจากพืช
แล้วน�าเครื่องหมายโมเลกุลมาช่วยในการตรวจสอบหรือแม้แต่การหาล�าดับเบสที่ก�าลังเป็นที่นิยม
เนื่องจากปัจจุบันการหาล�าดับเบสมีค่าใช้จ่ายที่ถูกลง
ปัจจุบันมีการประยุกต์ใช้เครื่องหมายโมเลกุลส�าหรับกระบวนการของการปรับปรุงพันธุ์พืช
สามารถน�าเครื่องหมายโมเลกุลมาสนับสนุนในทุกขบวนการตั้งแต่ introduction, selection และ
hybridization ส�าหรับ introduction นิยมมากเนื่องจากอยู่ในขั้นตอนของการรวบรวมสายพันธุ์
หรือพันธุ์หรือต้น เป็นเชื้อพันธุกรรมที่รวบรวมทั้งในและนอกประเทศ ท�าให้นักปรับปรุงพันธุ์พืชสามารถ
ที่จะทราบถึงความสัมพันธ์ของจีโนไทป์ในแต่ละพันธุ์หรือสายพันธุ์ได้ ส่งผลท�าให้สามารถที่จะตัดสินใจ
ได้ว่าควรที่จะมีการจัดกลุ่มพืชที่ต้องการปรับปรุงพันธุ์ไว้ด้วยกันหรือแยกกลุ่มกันโดยน�าข้อมูลจีโนไทป์
มาประกอบกับข้อมูลฟีโนไทป์ก็จะท�าให้เกิดความน่าเชื่อถือมากขึ้น รวมทั้งน�ามาใช้ในการรักษา
เชื้อพันธุกรรมไว้หรือแม้แต่การตัดสินใจในการเลือกคู่ผสมส�าหรับสร้างประชากรใหม่เพื่อให้ได้
ความหลากหลายทางพันธุกรรมในขั้นตอนถัดไปของงานปรับปรุงพันธุ์ ซึ่งกระบวนการผสมพันธุ์
หรือคัดเลือกพันธุ์นั้น ไม่มีล�าดับของกระบวนการที่แน่ชัด ถ้าเชื้อพันธุกรรมที่มีจ�านวนมากควรที่จะมี
การคัดเลือกก่อนผสมพันธุ์ แต่ถ้าความหลากหลายทางพันธุกรรมต�่าก็ต้องท�าการสร้างประชากรด้วย
การผสมพันธุ์ก่อน รวมทั้งสามารถที่จะใช้ในการยืนยันว่าต้นลูกผสมในชั่วที่ 1 นั้น เป็นลูกผสมจริง
หรือไม่ ในลักษณะทางฟีโนไทป์ที่ไม่สามารถจ�าแนกได้ เช่น การผสมข้ามระหว่างถั่วดอกสีม่วงกับ
ถั่วดอกสีม่วง เป็นต้น รวมทั้งช่วยลดระยะเวลาในการคัดเลือกพันธุ์พืชอายุยาว ลดจ�านวนพื้นที่ปลูกพืช
ซึ่งก่อนที่จะมีเครื่องหมายโมเลกุลจะต้องบันทึกข้อมูลตั้งแต่เมล็ดงอกจนกระทั่งได้ผลผลิตแล้ว
ถึงจะท�าการตัดสินใจได้ การใช้เครื่องหมายโมเลกุลจะช่วยลดระยะเวลาในการด�าเนินงาน รวมทั้งสามารถ
