Page 164 -

156
พันธุศำสตร์ประชำกรกับกำรปรับปรุงพันธุ์
156
พันธุศำสตร์ประชำกรกับกำรปรับปรุงพันธุ์

156
พันธุศำสตร์ประชำกรกับกำรปรับปรุงพันธุ์
ค่ำ ให้สัญลักษณ์เป็น  และ 
ไปจำกค่ำเฉลี่ยของประชำกร ซึ่งถ้ำพิจำรณำถึงเซลล์สืบพันธุ์ A และ a ก็จะได้อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนจ ำนวน 2
1
2

ค่ำ ให้สัญลักษณ์เป็น  และ 
= pa+qd- [a(p-q) +2pqd]
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน A ( )
ไปจำกค่ำเฉลี่ยของประชำกร ซึ่งถ้ำพิจำรณำถึงเซลล์สืบพันธุ์ A และ a ก็จะได้อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนจ ำนวน 2
1
2
1
ค่ำ ให้สัญลักษณ์เป็น  และ 
= pa+qd- [a(p-q) +2pqd]
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน A ( )

= q[a+d(q-p)]
1
2
1
= pa+qd- [a(p-q) +2pqd]
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน A ( )
= q[a+d(q-p)]

ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน a ( )
= -qa+pd- [a(p-q) +2pqd]
1
2
= q[a+d(q-p)]

ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน a ( )
= -qa+pd- [a(p-q) +2pqd]
= -p[a+d(q-p)]

156
2
พันธุศำสตร์ประชำกรกับกำรปรับปรุงพันธุ์
= -qa+pd- [a(p-q) +2pqd]
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน a ( )

= -p[a+d(q-p)]

4. อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนตัวหนึ่งถูกแทนที่ด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง (average effect of gene
2
ไปจำกค่ำเฉลี่ยของประชำกร ซึ่งถ้ำพิจำรณำถึงเซลล์สืบพันธุ์ A และ a ก็จะได้อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนจ ำนวน 2
substitution)

= -p[a+d(q-p)]
4. อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนตัวหนึ่งถูกแทนที่ด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง (average effect of gene
ค่ำ ให้สัญลักษณ์เป็น  และ 
เมื่อพิจำรณำในประชำกรที่มีกำรแทนที่ยีนตัวหนึ่งด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง ซึ่งส่งผลให้ค่ำ genotypic
1
substitution)
4. อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนตัวหนึ่งถูกแทนที่ด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง (average effect of gene
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน A ( )
= pa+qd- [a(p-q) +2pqd]
value เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งค่ำที่เปลี่ยนแปลงไปจะเป็นผลต่ำงของค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน () มีค่ำเท่ำกับ
เมื่อพิจำรณำในประชำกรที่มีกำรแทนที่ยีนตัวหนึ่งด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง ซึ่งส่งผลให้ค่ำ genotypic
substitution)
 -  = a+d(q-p) เพรำะฉะนั้นจำกข้อที่ 3 จะได้

value เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งค่ำที่เปลี่ยนแปลงไปจะเป็นผลต่ำงของค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน () มีค่ำเท่ำกับ
= q[a+d(q-p)]
เมื่อพิจำรณำในประชำกรที่มีกำรแทนที่ยีนตัวหนึ่งด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง ซึ่งส่งผลให้ค่ำ genotypic
1
2
 -  = a+d(q-p) เพรำะฉะนั้นจำกข้อที่ 3 จะได้

q[a+d(q-p)]
=
q () มีค่ำเท่ำกับ
1 เปลี่ยนแปลงไป
= ซึ่งค่ำที่เปลี่ยนแปลงไปจะเป็นผลต่ำงของค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน
value
ซึ่งจะได้ค่ำอิทธิโดยเฉลี่ยของยีน a ( )
= -qa+pd- [a(p-q) +2pqd]
2
1
2
 = a+d(q-p) เพรำะฉะนั้นจำกข้อที่ 3 จะได้
 - 
q[a+d(q-p)]
=
=

q
-p[a+d(q-p)]
=
=
2
1
= -p[a+d(q-p)]

1
-p
2

=
q[a+d(q-p)]
=

q
=
=
-p[a+d(q-p)]
1
4. อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนตัวหนึ่งถูกแทนที่ด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง (average effect of gene
-p
2
จำกข้อมูล p = 0.9, q = 0.1, a = 8 และ d =4 ท ำกำรแทนที่และค ำนวนหำค่ำ 

-p[a+d(q-p)]
=
=
substitution) 2 1 ไปจำกค่ำเฉลี่ยของประชำกร ซึ่งถ้ำพิจำรณำถึงเซลล์สืบพันธุ์ A และ a ก็จะได้อิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนจ ำนวน 2
-p
2
จำกข้อมูล p = 0.9, q = 0.1, a = 8 และ d =4 ท ำกำรแทนที่และค ำนวนหำค่ำ 
0.1[8+4(0.1-0.9)]
=
= 0.48

1ตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษ
เมื่อพิจำรณำในประชำกรที่มีกำรแทนที่ยีนตัวหนึ่งด้วยยีนอีกตัวหนึ่ง ซึ่งส่งผลให้ค่ำ genotypic q
จำกข้อมูล p = 0.9, q = 0.1, a = 8 และ d =4 ท ำกำรแทนที่และค ำนวนหำค่ำ 
= 0.48
0.1[8+4(0.1-0.9)]
=

-0.9[8+4(0.1-0.9)]
-p
value เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งค่ำที่เปลี่ยนแปลงไปจะเป็นผลต่ำงของค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน () มีค่ำเท่ำกับ -4.32 q
=
=
1

บทที่ 6 ลักษณะเชิงปริมาณ
2
ที่เกี่ยวข้องกับการปรับปรุงพันธุ์
= 0.48
=
0.1[8+4(0.1-0.9)]
q
 -  = a+d(q-p) เพรำะฉะนั้นจำกข้อที่ 3 จะได้  = -0.9[8+4(0.1-0.9)] = 157 -p
-4.32

1
1
 มีค่ำเท่ำกับ  -  = 0.48 - (-4.32) = 4.8
2
2
2
1
-0.9[8+4(0.1-0.9)]
 1 6. ควำมเบี่ยงเบนเนื่องจำกกำรข่มของยีน (dominant deviation) = -4.32 -p
=
 =
q[a+d(q-p)]
5. ค่ำพันธุกรรม (breeding value)
=
q
 มีค่ำเท่ำกับ  -  = 0.48 - (-4.32) = 4.8
2
2
1
ค่าความเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของยีน เมื่อพิจารณาจากยีน 1 คู่ P = G + E และ G = A + D
ค่ำพันธุกรรมเป็นกำรน ำเอำค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนมำค ำนวณ ซึ่งจะเป็นกำรค ำนวณทำงอ้อม
5. ค่ำพันธุกรรม (breeding value)
 = -p[a+d(q-p)]  มีค่ำเท่ำกับ  -  = 0.48 - (-4.32) = 4.8
=
2-p
2
พบว่า มีการค�านวณหาค่า A เรียบร้อยแล้ว คือ ค่า breeding value และค่า genotypic value
1
จำกประชำกรรุ่นลูกอีกที ไม่ได้วัดจำกพ่อแม่โดยตรง ดังนั้น เมื่อพิจำรณำ
ค่ำพันธุกรรมเป็นกำรน ำเอำค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนมำค ำนวณ ซึ่งจะเป็นกำรค ำนวณทำงอ้อม
5. ค่ำพันธุกรรม (breeding value)
เพราะฉะนั้นการหาค่า D จะมีค่าเท่ากับ G – A
จำกข้อมูล p = 0.9, q = 0.1, a = 8 และ d =4 ท ำกำรแทนที่และค ำนวนหำค่ำ 
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น AA พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
จำกประชำกรรุ่นลูกอีกที ไม่ได้วัดจำกพ่อแม่โดยตรง ดังนั้น เมื่อพิจำรณำ
ค่ำพันธุกรรมเป็นกำรน ำเอำค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนมำค ำนวณ ซึ่งจะเป็นกำรค ำนวณทำงอ้อม
แต่ก่อนที่จะค�านวณต้องน�าค่า genotypic value มาลบออกจากค่าเฉลี่ยของประชากร
ยีน A จึงมีค่ำเท่ำกับ 2 หรือ 2q
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น AA พบ
1ว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
จำกประชำกรรุ่นลูกอีกที ไม่ได้วัดจำกพ่อแม่โดยตรง ดังนั้น เมื่อพิจำรณำ
 = 0.1[8+4(0.1-0.9)] = 0.48 q
1
เพื่อที่จะได้ค�านวณไปในทิศทางเดียวกับค่า additive
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น Aa พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
ยีน A จึงมีค่ำเท่ำกับ 2 หรือ 2q
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น AA พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
1
-4.32
-p
 = -0.9[8+4(0.1-0.9)] = - จำกจีโนไทป์ที่เป็น Aa พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
Genotypic value ของจีโนไทป์ AA ที่เบี่ยงเบนไปจากค่าเฉลี่ยของประชากร = a - M = 2q - 2q d
2
ยีน a จึงมีค่ำเท่ำกับ  +  หรือ (q-p) 
2
ยีน A จึงมีค่ำเท่ำกับ 2 หรือ 2q
2
1
1
Genotypic value ของจีโนไทป์ Aa ที่เบี่ยงเบนไปจากค่าเฉลี่ยของประชากร = d - M = (q - p) + 2pqd
 มีค่ำเท่ำกับ  -  = 0.48 - (-4.32) = 4.8 ยีน a จึงมีค่ำเท่ำกับ  +  หรือ (q-p) 
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น Aa พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
2
2
1
1
5. ค่ำพันธุกรรม (breeding value) ยีน a จึงมีค่ำเท่ำกับ  +  หรือ (q-p)  2
Genotypic value ของจีโนไทป์ aa ที่เบี่ยงเบนไปจากค่าเฉลี่ยของประชากร = –a - M = – 2p - 2p d
2
1
ค่ำพันธุกรรมเป็นกำรน ำเอำค่ำอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีนมำค ำนวณ ซึ่งจะเป็นกำรค ำนวณทำงอ้อม
จะเห็นได้ว่า G = A + D
จำกประชำกรรุ่นลูกอีกที ไม่ได้วัดจำกพ่อแม่โดยตรง ดังนั้น เมื่อพิจำรณำ
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ AA = –2q d
2
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น AA พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ Aa = 2pqd
ยีน A จึงมีค่ำเท่ำกับ 2 หรือ 2q
1
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ aa = –2p d
2
- จำกจีโนไทป์ที่เป็น Aa พบว่ำ เกิดจำกอิทธิพลโดยเฉลี่ยของยีน A รวมกับอิทธิพลโดยเฉลี่ยของ
จากข้อมูล p = 0.9, q = 0.1, a = 8, d = 4, = 4.8
ยีน a จึงมีค่ำเท่ำกับ  +  หรือ (q-p) 
2
1
จะได้
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ AA = - 0.08
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ Aa = 0.72
ค่าส่วนเบี่ยงเบนเนื่องจากการข่มของจีโนไทป์ aa = - 6.48
ส�าหรับการค�านวณเพื่อท�าให้ทราบถึงความแปรปรวนทางพันธุกรรมนั้นต้องอาศัยหลักทาง
สถิติโดยเฉพาะเรื่องของ variance พบว่า จากสมการ P = G + E ก็จะเปลี่ยนเป็น V = V + V โดย
P G E
V ความแปรปรวนของฟีโนไทป์ V ความแปรปรวนของจีโนไทป์ V ความแปรปรวนของสภาพแวดล้อม
P G E