Page 160 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 6

ลักษณะเชิงปริมำณที่เกี่ยวข้องกับกำรปรับปรุงพันธุ์

ส�าหรับการปรับปรุงพันธุ์พืช ส่วนใหญ่จะเป็นการตั้งวัตถุประสงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงลักษณะ

ที่เป็นปริมาณ (quantitative traits) โดยลักษณะปริมาณจะควบคุมด้วยยีนหลายคู่ มีสภาพแวดล้อม
เข้ามาเกี่ยวข้องสูง ซึ่งการค�านวณค่าต่างๆ ของ genotypic value ที่เกิดขึ้นจะเป็นการค�านวณค่า

จาก phenotypic value ผ่านค่าเฉลี่ย ค่าความแปรปรวน และค่าความแปรปรวนร่วม จะเห็นได้ว่า
บางครั้งมีการน�าค่ามาคิดแบบบวกลบธรรมดาซึ่งได้ค่าที่ไม่จริงเพราะงานวิจัยอาจมีการปลูกมากกว่า 1

สภาพแวดล้อมและจ�านวนต้นที่เก็บไม่ได้มาจากต้นเดียวท�าให้ในการค�านวณหาความแปรปรวน
ทางพันธุกรรม ต้องพิจารณาจากค่าเฉลี่ยของประชากร ซึ่งการแสดงลักษณะที่ปรากฏจะเป็นค่าของ

ฟีโนไทป์ (phenotypic value; P) ประกอบด้วยค่าของจีโนไทป์ (genotypic value; G) ร่วมกับค่าที่
เบี่ยงเบนไปจากค่าเฉลี่ยนั่น คือ ค่าของสภาพแวดล้อม (environmental value; E) ดังสมการ

P = G + E

ส�าหรับ genotypic value มีการคิดค่าที่เบี่ยงเบนไปจากค่าเฉลี่ยของทุกจีโนไทป์ในประชากร
ที่ศึกษา ในกรณีที่มียีน 1 คู่ ก�าหนดให้

AA เป็น genotype พ่อหรือแม่แล้วแต่ทางผู้วิจัยก�าหนด โดยก�าหนดให้ A เป็นอัลลีลที่เพิ่ม

ลักษณะ

aa เป็น genotype พ่อหรือแม่แล้วแต่ทางผู้วิจัยก�าหนด โดยก�าหนดให้ a เป็นอัลลีลที่ลดลักษณะ

+a เป็นค่า genotypic value ของจีโนไทป์ AA

–a เป็นค่า genotypic value ของจีโนไทป์ aa

d เป็นค่า genotypic value ของจีโนไทป์ Aa

m เป็นค่าจุดกึ่งกลางระหว่างจีโนไทป์ AA และ aa เรียกว่า mid point

aa m d Aa AA

- a + a

จำกภำพ แสดงต�าแหน่งของยีน จีโนไทป์ และ genotypic value