Page 27 -
P. 27
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
27
ดังนั้นจะเห็นได้ว่าเกษตรยั่งยืนเป็นการผนวกกระบวนการตามธรรมชาติ/หน้าที่ของระบบนิเวศ
เช่น การหมุนเวียนแลกเปลี่ยนสสาร การเก็บกักคาร์บอน ระบบห่วงโซ่อาหารในการควบคุมศัตรูพืช เข้า
กับกระบวนการผลิตทางการเกษตรเพื่อที่จะส่งเสริมวัฏจักรและหน้าที่ของระบบนิเวศ (นิเวศบริการ:
Ecosystem services) ให้ดีขึ้น และยังเป็นระบบที่ใช้สารกําจัดศัตรูพืช ปุ๋ ยเคมีให้น้อยที่สุด และยังเป็นการ
สร้างองค์ความรู้ ทักษะของชุมชนในการทําการเกษตรให้ดียิ่งขึ้น (Pretty, 2008) นอกจากเกษตรยั่งยืนจะ
ให้ความสําคัญกับประโยชน์สูงสุดจากการใช้พื้นที่ทางการเกษตรแล้ว แต่มิได้หมายความว่าจะเป็นการ
ขัดขวางความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการเกษตรแต่หากเป็นการใช้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดและ
ผลกระทบน้อยที่สุด โดยต้องมีการพัฒนาพื้นที่ทางการเกษตร อาทิ การลดการชะล้างพังทลายของดิน
ลดการสูญเสียแร่ธาตุสารอาหารจากพื้นที่การเกษตรไปกับนํ้าผิวดิน เพิ่มการปกป้องความหลากหลาย
ทางชีวภาพ พัฒนาการจัดการนํ้า ลดการปล่อยมลพิษจากพื้นที่การเกษตร
2.2 ปัจจัยที่ส่งผลต่อการทําเกษตรยั่งยืน
การพัฒนาระบบการเกษตรนั้นเกี่ยวข้องกับหลายปัจจัยหลัก อาทิ การเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศ
การเติบโตของจํานวนประชากร การขยายตัวของเมือง การพัฒนาคุณภาพชีวิต (Pisante et al., 2010)
ตลาดพลังงานและโลกาภิวัตน์ (Lang et al., 2009, Ingram et al., 2010) รวมถึงการจัดการการใช้
ประโยชน์ที่ดินและรูปแบบการทําการเกษตรซึ่งมีอิทธิพลต่อความยั่งยืนทางการเกษตร (Allen et al.,
1991) นอกจากนั้นการจัดการดินและนํ้าเพื่อการเกษตร การเลือกประเภทและพันธุ์พืชให้เหมาะสม และ
การจัดการแรงงานก็มีความสําคัญเช่นเดียวกันเพราะสิ่งเหล่านี้ส่งผลต่อประสิทธิภาพการผลิตทาง
การเกษตร
การเปลี่ยนแปลงทางด้านสภาพภูมิอากาศส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของการจัดการนํ้า ไม่ว่านํ้า
แล้ง นํ้าท่วม นอกจากนั้นยังส่งผลต่อรายได้ของเกษตรกรใน 76 จังหวัดของประเทศไทย จากสมการ
เศรษฐมิติของสํานักงานวิจัยเศรษฐกิจการเกษตรพบว่ารายได้ของเกษตรกรมีความสัมพันธ์กับอุณภูมิ
เฉลี่ยอย่างมีนัยยะสําคัญ (สํานักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร, 2552) นอกจากนั้นยังพบว่าประเทศในเขต
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะเป็นกลุ่มที่ได้รับผลกระทบทางลบมากที่สุดจากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ซึ่ง
อาจจะเนื่องมาจากการที่เศรษฐกิจและสังคมของภูมิภาคนี้อิงอาศัยผลผลิตจากการเกษตร การประมง
พื้นที่ชายฝั่งและทรัพยากรธรรมชาติเป็นหลัก (FAO, 2008) จากรายงานวิชาการและงานวิจัยหลายๆชิ้น
