Page 137 -
P. 137
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
140000
120000 130,250 110,608
100000 71,073
80000 54,009
60000 33,225 43,800
40000 11,750 21,170 21,600
20000 7,298 5,360 4,778 5,100 2,480 2,790 3,320 4,720 4,340
0
มะม่วงกลุ่มวิสาหกิจ (บ้านป่ากลาง) มะม่วงนอกกลุ่มวิสาหกิจ (บ้านป่า กลาง) มะม่วงบ้าน (บ้านสบเป็ด) กาแฟ (บ้านมณีพฤกษ์) กาแฟ (บ้านสันเจริญ) คะน้า+กวางตุ้ง+แตงกวา+ฟักแฟง (บ้านโป่งคํา) คะน้า+กวางตุ้ง+แตงกวา+ฟักแฟง (บ้านแม่จริม) เมล็ดพันธุ์แตงกวา+แตงโม+มะระ (บ้านแม่จริม) พริกหวาน (บ้านถ้ําเวียงแก)
ต้นทุนเงินสด (หน่วย: บาท/ไร่/ปี) ต้นทุนแรงงาน (หน่วย: บาท/ไร่/ปี)
รูปที่ 5.4 ต้นทุนเงินสดและต้นทุนแรงงานต่อไร่ต่อปีของแต่ละระบบเกษตรกรรม
5.4 สรุป
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเลือกระบบเกษตรของเกษตรกรมักเป็นปัจจัยทางกายภาพและลักษณะประชากร
หรือครัวเรือน เช่น การเข้าถึงแหล่งน้ําเป็นปัจจัยกําหนดว่าเกษตรกรจะสามารถทําระบบเกษตรผสมผสาน
หรือปลูกผักโรงเรือนได้หรือไม่ ซึ่งในกรณีนี้ขนาดของพื้นที่ที่ถือครองและลักษณะพื้นที่อาจไม่ได้เป็นปัจจัย
สําคัญนัก ขนาดพื้นที่และแรงงานว่าเพียงพอหรือไม่ และโอกาสในการทําอาชีพอื่น – เป็นตัวกําหนดว่าจะทํา
แบบคุณภาพหรือทั่วไป นอกจากนี้ ลักษณะเฉพาะที่เป็นจุดเด่นของพื้นที่ เช่น ความสูงจากระดับน้ําทะเล จะ
เป็นปัจจัยตัดสินว่าพื้นที่นั้นสามารถปลูกพืชที่มีลักษณะเด่นอย่างเช่นกาแฟพันธุ์อาราบิก้าหรือพริกหวานได้
หรือไม่ ดังนั้น ในการส่งเสริมหรือผลักดันรูปแบบการเกษตรสําหรับแต่ละพื้นที่จึงต้องคํานึงถึงปัจจัยพื้นฐาน
เหล่านี้ซึ่งเป็นตัวกําหนดความเป็นไปได้
ในด้านตัวแปรความยั่งยืน ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าชนิดของพืชที่ปลูกและลักษณะการปลูกมีผล
ต่อตัวแปรความยั่งยืนทั้ง 3 มิติ กล่าวคือ
- ในเชิงเศรษฐกิจ การปลูกพริกหวานและเมล็ดพันธุ์ให้รายได้สุทธิต่อไร่สูงที่สุด ในขณะที่พืชยืนต้น
เช่นมะม่วงกับกาแฟให้รายได้สุทธิต่ํากว่าพืชอื่น ส่วนการปลูกพืชโรงเรือนและการปลูกกาแฟแบบ
วนเกษตรมีการกระจายรายได้ที่ดีกว่าระบบการเกษตรอื่น ส่วนการปลูกมะม่วงและเมล็ดพันธุ์มี
การกระจายรายได้ที่ต่ํากว่าการปลูกพืชชนิดอื่น
- ในเชิงสังคม เกษตรกรที่ปลูกเมล็ดพันธุ์มีสัดส่วนการพึ่งพิงเงินทุนภายนอกสูง มีหนี้สินมากและมี
ความสุขโดยรวมต่ําที่สุดในขณะที่เกษตรกรที่ปลูกพริกหวานแม้มีปริมาณหนี้ค่อนข้างสูง แต่หากดู
สัดส่วนการพึ่งพิงเงินทุนภายนอกค่อนข้างต่ําเนื่องจากต้นทุนต่อปีของการปลูกพริกหวานสูงกว่า
5-24
