Page 67 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

39

การชลประทาน ดินที่อุดมสมบูรณเหมาะแกการเพาะปลูก อากาศที่บริสุทธิ์ และปาไมที่อุดม
สมบูรณ เปนแหลงของอาหารที่ไมตองซื้อ ทุนทางการเงิน หมายถึงเงินออมหรือเงินสะสมไวเพื่อ

ใชเปนเครื่องมือ เพิ่มความคลองตัวในการทํางานใหบรรลุผลสําเร็จและเกิดประโยชนสูงสุดซึ่งไม
ควรเปนเงินที่กูยืมมาและตองจายดอกเบี้ยในอัตราที่สูง สุดทายคือทุนทางกายภาพ หมายถึงสิ่ง

อํานวยความสะดวก เชนสาธารณูปโภคที่เปนปจจัยที่จําเปนในการผลิต จะตองเปนไปเพื่อ
เอื้ออํานวยใหการทํางานสําเร็จลุลวงและจําเปนจริงๆ ใหเหมาะสมกับฐานะทางเศรษฐกิจของ

เกษตรกรเอง
วิธีการดํารงชีพควรเปนไปในลักษณะยืดหยุนและปรับใหเหมาะสมกับสภาพพื้นที่และ

ครัวเรือนของเกษตรกร เชนหากครัวเรือนมีแรงงาน ก็ไมจําเปนตองจางแรงงานซึ่งมีคาแรงแพง
เครื่องจักรและเทคโนโลยีที่ใชในการผลิตตองใหเหมาะสมและตนเองมีความรูในการใชงาน

สามารถซอมแซมในเบื้องตนได อีกทั้งจะตองหมั่นเรียนรูในสภาพกาลที่แปรเปลี่ยนอยูตลอดเวลา
เพื่อใหเกิดการปรับตัวและตั้งรับกับปจจัยที่เกิดขึ้นทันทีทันใด เพื่อลดความสูญเสียใหนอยลง

ทั้งหมดที่กลาวมาเพื่อใหเกิดผลลัพธสุดทายคือ การมีความเปนอยูและคุณภาพชีวิตดีขึ้น ลดความ
ยากจนลงมีความยั่งยืนในการใชทรัพยากรและทุนตางๆ ที่มีอยู ดังภาพที่ 2.10

H
ความออนแอ

-ความรุนแรง S N กระบวนการ วิธีการปรับตัว ผลลัพธ

-แนวโนม เกษตรกร จากนโยบาย/ ในการ สมดุลของ

-ฤดูกาล อิทธิพล สถาบัน ดํารงชีวิต ชีวิต
P F

H=ทุนมนุษย
S=ทุนทางสังคม

N=ทุนทางธรรมชาติ
F= ทุนทางการเงิน

P=ทุนทางกายภาพ

ภาพที่ 2.10 กรอบการดํารงชีวิตแบบยั่งยืนของเกษตรกร
ที่มา: ออนไลน