Page 43 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

15

เกษตรกร 2554 ไดนําเสนอไววา “การเกษตรเปนแหลงความมั่นคงทางอาหารเปนฐานทาง
เศรษฐกิจและอาชีพหลักของครัวเรือนชนบท เกษตรกรจํานวนมาก มีรายไดต่ํามีฐานะยากจน ตก

อยูในภาวะเปนหนี้สิน การผลิตของเกษตรกรประสิทธิภาพการผลิตตํ่าและขาดเทคโนโลยีสมัยใหม
ในกระบวนการผลิตทําใหมีตนทุนสูงการผลิตสวนใหญยังตองพึ่งพากับสภาพธรรมชาติเปนปจจัย

สําคัญเกษตรกรจํานวนไมนอยขาดแคลนที่ดินทํากินและรวมถึงการสูญเสียที่ดินทํากิน”ทําให
เกษตรกรมีรายไดไมเพียงพอ”

ปญหาพื้นฐานจากขอมูลทุติยภูมิของเกษตรกรจังหวัดอุบลราชธานี ที่พบเห็นจึงเปน
ปญหาที่สอดคลองกับนักวิชาการอาวุโสของสถาบันคลังสมองของชาติกลาวไว โดยเฉพาะวิธีการ

ผลิตขาวอาศัยแหลงน้ําธรรมชาติจากน้ําฝน ระบบชลประทานไมเพียงพอ ปจจัยการผลิตและ
ปจจัยการดํารงชีพสูงขึ้นและมีแนวโนมสูงขึ้นอยางตอเนื่องในขณะที่รายไดของเกษตรกรไมได

เพิ่มขึ้นมากนัก ถึงแมเกษตรกรจะพยายามดิ้นรนอยางไรก็ยังไมสามารถหลุดพนจากความยากจน
ความขัดสนจากการมีภาระหนี้สินที่มาจากการเริ่มเขาสูวงจรของสถาบันการเงินตามแนวนโยบาย

ของรัฐ แนวทางครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาวในจังหวัดอุบลราชธานีสวนใหญที่ใชปรับตัวคือ
พยายามทํางานใหหนักขึ้น เขาปาหาอาหารเพื่อลดรายจายในการบริโภคลดมาตรฐานการครอง

ชีพลงเห็นชัดจาก“ยาพารารักษาทุกโรค”สงผลตอสุขภาพอนามัย ถึงแมมาตรฐานที่เปนปจจัยดํารง
ชีพบางอยางเปนความจําเปนขั้นพื้นฐานก็ตองตัดลดลงเพื่อความอยูรอดของครัวเรือน

2.2 วิถีการผลิตขาวของเกษตรกรจังหวัดอุบลราชธานี

การผลิตขาวหรือการทํานาเปนกระบวนการผลิตมีวิธีการหลายขั้นตอนที่พบเห็นในจังหวัด
อุบลราชธานี มีวิธีการปลูกขาว 3 แบบ (สํานักวิจัยและพัฒนาขาว 2557 : ออนไลน) ซึ่งแตละแบบ

ของการปลูกขาวนั้น เกี่ยวของกับการลงทุนซึ่งเปนตนทุนในระบบการผลิต ไดแก
2.2.1 การปลูกขาวไร

การปลูกขาวบนที่ดอน และไมมีน้ําขังในพื้นที่ปลูก ชนิดของขาวที่ปลูก เรียกวา ขาวไร
พื้นที่ดอนสวนมาก เชน เชิงภูเขา มักจะไมมีระดับ คือ สูงๆ ต่ําๆ จึงไมสามารถไถเตรียมดิน และ

ปรับระดับไดงายๆ เหมือนกับพื้นที่ราบ เพราะฉะนั้น ชาวนามักจะปลูกแบบหยอด โดยขั้นแรกทํา
การตัดหญาและตนไมเล็กออก ทําความสะอาดพื้นที่ที่จะปลูก แลวใชหลักไมปลายแหลมเจาะดิน

เปนหลุมเล็กๆ ลึกประมาณ 3-4 เซนติเมตร ปากหลุมมีขนาดกวางพอ ที่จะหยอดเมล็ดพันธุขาวลง
ไปได 5-10 เมล็ด หลุมนี้มีระยะหางกันประมาณ 25 เซนติเมตร จะตองหยอดเมล็ดพันธุทันที

หลังจากที่ไดเจาะหลุม หลังจากหยอดเมล็ดพันธุแลว จะใชเทากลบดินปากหลุม เมื่อฝนตกลงมา
เมล็ดไดรับความชื้น ก็จะงอกและเจริญเติบโตเปนตนขาว เนื่องจากที่ดอนไมมีน้ําขัง และไมมีการ

ชลประทาน การปลูกขาวไรจึงตองใชน้ําฝนเพียงอยางเดียว พื้นดินที่ปลูกขาวไรจะแหงและขาดน้ํา
ทันที เมื่อสิ้นฤดูฝน ดังนั้น การปลูกขาวไรจะตองใชพันธุที่มีอายุเบา โดยปลูกในตนฤดูฝน และแก

เก็บเกี่ยวได ในปลายฤดูฝน การปลูกขาวไรชาวนาจะตองหมั่นกําจัด วัชพืช ซึ่งเกษตรกรผูปลูก
ขาวจะมีคาใชจายในการซื้อสารกําจัดศัตรูพืชในปริมาณที่มาก และมีคาใชจายในการจางแรงงาน