Page 16 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

14

และพัฒนาในการทําการผลิต การจัดทําคลินิกชาวนา โดยใหเกษตรอําเภอ เกษตรจังหวัดใหมีบทบาท
ในสวนนี้มากยิ่งขึ้นในการชวยเหลือเกษตรกรก็จะเปนอีกหนทางหนึ่งในการเพิ่มพูนทักษะทางดาน

การผลิตและความรูดานการผลิต รวมทั้งเทคโนโลยีที่ถูกหลักวิชาการเหมาะสมในการผลิตในแตละ
พื้นที่และพื้นฐานความรูของเกษตรกร

4.3.4 ทรัพยากรทางการเงินถึงแมจะเปนปจจัยสําคัญในการดํารงชีวิต แตหากรูจักบริหาร
จัดการรายจายใหพอกับรายได เกษตรกรก็ยังคงมีทางเลือกในการไมเปนหนี้ได เพราะปญหาหนี้ของ

เกษตรกรมาจากการมีรายไดนอยหรือการไมมีเงิน จําเปนตองกูยืมซึ่งสงผลผูกพันตออนาคตเพราะ
ตองสงทั้งเงินตนและดอกเบี้ย นอกจากนี้หนี้สินที่พบสวนใหญเปนหนี้เพื่อการใชจายในชีวิตประจําวัน

โดยนําเงินในอนาคตมาใชจายลวงหนา หากพิจารณาจากปญหายอย การที่เกษตรกรมีรายไดนอย มี
รายจายมากกวารายได นั้นสาเหตุจากการขาดทุนทางปญญาที่จะนําไปใชในการประกอบอาชีพ และ

สาเหตุของการขาดทุนทางปญญาคือการขาดโอกาสทางการศึกษาและการเรียนรู ซึ่งเปนวัฏจักรที่
หมุนวนไมรูจบสิ้น การตัดวงจรนี้ ตองมาจากนโยบายของรัฐที่จะจัดการแกปญหาหนี้สินตองแกปญหา

ในระยะยาว จึงจะหลุดวงโคจรหนี้ มีระบบการติดตามตรวจสอบใหคําแนะนําในการปลดหนี้ เชนจัด
โครงการคนหาเกษตรกรที่มีแนวทางในการลดหนี้เพื่อเปนตัวอยางที่ดีหรือ (best practices) ในการ

บริหารจัดการหนี้ ใหกับเกษตรกรรายอื่นๆ
การเสริมสรางยุทธวิธีในการปรับตัวเพื่อการอยูรอดจากภาครัฐและหนวยงานที่เกี่ยวของ โดย

การสรางงาน สรางอาชีพ กิจกรรม หรือสรางรูปแบบวิธีการตาง ๆ อันหลากหลายโดยอาศัยทรัพยสิน
หรือทุนที่มีอยูนั้น มาสนับสนุนในการประกอบอาชีพ ซึ่งยุทธศาสตรการดํารงชีพของครัวเรือน

เกษตรกรหรือชุมชนนี้ จะกอใหเกิดผลลัพธในการดํารงชีพตาง ๆ ตามมา คือ การมีรายไดเพิ่มขึ้น
การมีความเปนอยูที่ดีขึ้น การลดความออนแอลง การเพิ่มความมั่นคงดานอาหาร และการเกิดความ

ยั่งยืนในการใชทรัพยากรธรรมชาติ อันกอใหเกิดความอยูรอดและความยั่งยืนของเกษตรกรผูปลูกขาว
ที่ผานมาพบแลววาการใหเงินกูลวงหนาแกเกษตรกรมาทําการเกษตรนั้น ยังไมสามารถแกไขปญหา

ไดตรงจุด เกษตรกรตองปรับตัวเองใหมากโดยเฉพาะการปรับพฤติกรรมการใชเงินเปนตัวตั้งในระบบ
การผลิตและการบริโภค แตควรใชเงินเปนเครื่องมือเพื่อใหการผลิตและการบริโภคอยูในระดับที่พอดี

ไมเกิดความกดดันกับตนเองและคนรอบขาง
การพัฒนาครัวเรือนแรงงานในภาคการเกษตรที่อยูในพื้นที่เศรษฐกิจหลักการปลูกขาว การ

พัฒนาแรงงานที่อยูในภาคการผลิตโดยเฉพาะการเกษตรกรรมที่เชื่อมโยงกับอุตสาหกรรม หาก
สงเสริมใหเกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองโดยใชทุนที่มีอยูอยางจํากัดใหเกิดประโยชนสูงสุด ก็จะ

แขงขันไดภายใตความเสี่ยงในวิถีชีวิตและวิถีการผลิตที่ลดลง แตการพึ่งพาตนเองไดของเกษตรกร
ภายใตการมีทรัพยากรจํากัด มีปจจัยหลายอยางเขามาเกี่ยวของเชน ความสามารถในการหารายได

อยางไรก็ตามถึงแมระบบการสนับสนุนจากรัฐจะดีเพียงไร หากเกษตรกรมีนิสัยหรือพฤติกรรม
ทัศนคติ ความเชื่อ คานิยม หรือแมแตบุคลิกภาพ ที่อยูในตัวเกษตรกรเองก็อาจจะเปนเงื่อนไขที่เปน

ขอจํากัดในการปรับตัวเพราะสภาพแวดลอมที่อยูภายในและรอบ ๆ เกษตรกรเองจําเปนตองดูแล
ตนเอง ความสําเร็จหรือความลมเหลวในการปรับตัวมาจากพฤติกรรมของเกษตรกรเปนสําคัญ ถึงแม