Page 15 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

13

สภาพสังคมของเกษตรกรที่ไดขึ้นชื่อวาเปนกระดูกสันหลังของชาติ แตเต็มไปดวยปจจัยเสี่ยง
ตางๆ ทั้งทางเศรษฐกิจคือกระแสทุนนิยม การบริโภคจนเกินตัว การมีอุปกรณเครื่องใชที่ทันสมัยแต

ไมจําเปน และทางธรรมชาติคือความเสี่ยงในการผลิต ขาดปจจัยการผลิต กระดูกสันหลังของชาติก็
ยอมจะผุพังไดหากไมมีภูมิตานทานที่เพียงพอตอสิ่งตางๆ ที่เขามากระทบทั้งทางตรงและทางออม

ปญหาที่ทาทายคือจากผลการวิจัยที่ไดจะทําใหเกิดแนวทางใดที่ครัวเรือนเกษตรกรจะมีการปรับตัวตอ
การเปลี่ยนแปลงภายใต ปจจัยเหลานี้ ที่เปนเงื่อนไขสําคัญที่มีอิทธิพลตอการดํารงชีพที่เขามา

เกี่ยวของโดยที่เกษตรกรไมสามารถหลีกเลี่ยงได ทําใหรูปแบบการดํารงชีวิตของเกษตรกรตองตอสู
ดิ้นรนอยูภายใตสภาวการณและแนวโนมที่ไมมีวันจะลดลง สิ่งตางๆ เหลานี้ตองอาศัยการปรับตัวของ

เกษตรกรเอง นํามาใชเปนยุทธวิธีในการทํากิจกรรมและดําเนินชีวิตภายใตปจจัยเสี่ยงที่เกษตรกรมีอยู
และการเรียนรูจากประสบการณตรงและประสบการณของคนอื่นในการหาแนวทางที่ดีที่สุดใหตนเอง

แตเกษตรกรฝายเดียวยอมไมสามารถดําเนินการตามลําพังไดดวยขอจํากัดที่มีอยูมากมาย
จําเปนตองอาศัยภาคสวนอื่นๆ โดยเฉพาะระบบการสนับสนุนจากรัฐ โดยระบบสนับสนุนจากรัฐควร

เปนไปดังนี้
4.3.1 ภายใตเงื่อนไขจํากัดของเกษตรกรคือไดรับการศึกษาเพียงขั้นพื้นฐาน เนื่องจากสวน

ใหญจบการศึกษาในระดับประถมศึกษา เกิดขอจํากัดในการประกอบอาชีพเสริมเพื่อเพิ่มรายได ใน
สภาพเศรษฐกิจและสังคมปจจุบัน และเกิดขอจํากัดในการตอยอดที่จะเรียนรูและพัฒนาตนเอง

ตอเนื่องตลอดชีวิตนั้น จะพัฒนาเกษตรกรตอในรูปแบบการศึกษาตลอดชีวิตของเกษตรกรควรจะเปน
อยางไร รัฐบาลจะเอื้ออยางไร เพื่อสงผลใหเกษตรกรมีการปรับตัวและอยูรอดอยางมั่นคง สงผลตอ

การเพิ่มผลิตภาพแรงงานในภาคการเกษตร หนาที่ในการเตรียมศักยภาพของเกษตรกรใหมีทางเลือก
มากขึ้น เพราะหากเกษตรกรประกอบอาชีพเดียวตลอดชีวิตยอมมีปญหาทางดานเศรษฐกิจในระยะ

ยาวเชน การกําหนดหลักสูตรการฝกอบรมที่เขากับชวงชีวิต สถานการณการผลิต การดําเนินชีวิตของ
เกษตรกรอยางตอเนื่องในลักษณะศูนยการเรียนรูของเกษตรกร โดยอาศัยบุคลากรภาครัฐ

นักวิชาการเกษตร อาจารยในมหาวิทยาลัยที่ประจําในจังหวัด และตัวอยางเกษตรกรที่มีแนวปฏิบัติที่
ดี

4.3.2 ใหเกษตรกรมีการเรียนรู จากแหลงเรียนรูที่เขาถึงไดงายที่สุดในการบริหารจัดการ
รายรับรายจายโดยเฉพาะการจัดทําบัญชีครัวเรือนอยางงายยังคงมีความจําเปนอยางมาก เพื่อใหเกิด

การเรียนรู การรูจักวางแผนในการใชจายใน 2 หมวดที่สําคัญคือ รายจายในภาคการเกษตร กับ
รายจายนอกภาคการเกษตร ซึ่งเปนหัวใจสําคัญในการตั้งรับสถานการณทางเศรษฐกิจใหอยูรอดที่เกิด

การเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา สถาบันการศึกษาที่เปนหลักเพื่อชุมชนที่อยูในจังหวัดควรจัดบริการ
วิชาการ เปนผูดําเนินการจัดฝกอบรมใหเปนหลักสูตรประจําในการบริหารรายรับและรายจายของ

เกษตรกร หากเกษตรกรผานการอบรมจะไดรับวุฒิบัตร และการจัดอบรมตองเขาถึงเกษตรกรเพราะ
การที่จะใหเกษตรกรเดินทางเขาฝกอบรมตามสถานที่ราชการเปนไปไดคอนขางลําบาก

4.3.3 เพื่อใหเกิดสภาพแวดลอมที่เอื้อตอการทําการเกษตรเชน ปจจัยพื้นฐานที่ควร
สนับสนุน เทคโนโลยีที่เหมาะสม ขาวสารความรูทางดานการตลาด การวางแผนการผลิต การอบรม