Page 14 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

12

มากกวาครัวเรือนที่มีหัวหนาครัวเรือนเปนเพศชาย และครัวเรือนเกษตรกรที่มีรายไดเพิ่มขึ้นสงผลตอ
สัดสวนการใชจายของครัวเรือนตอรายไดรวมของเกษตรกรลดลง เพื่อใหเกิดความสมดุล หนวยงานที่

เกี่ยวของควรเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรูในกระบวนการวางแผนการใชจายที่สามารถสรางสมดุลในการ
ดํารงชีพดานเศรษฐกิจได

1.1.5 จากผลการวิจัยที่พบวา เกษตรกรมีขอจํากัดในดานการศึกษา คือจบการศึกษาขั้นต่ํา
ระดับประถมศึกษา ทําใหเกิดขอจํากัดทางดานการเรียนรูตอเนื่องตลอดชีวิต โดยเฉพาะการเรียนรู

จากประสบการณในวิถีการผลิตและการบริโภคที่พอเพียง ภาครัฐควรสรางกลไกสนับสนุนให
เกษตรกรตระหนักในการพึ่งพาตนเอง เชน ความรูและเทคนิควิธีการผลิต โครงสรางพื้นฐานที่สําคัญ

ในดานน้ํา การใชเทคโนโลยีที่เหมาะสมในการผลิต การใชแรงงานแลกเปลี่ยนระหวางครัวเรือนของ
เกษตรกร ซึ่งจะชวยลดการพึ่งพาจากภาครัฐ การชวยเหลือควรเนนใหเกษตรกรรูจักวิธีการนํา

ทรัพยากรไปใชในการสรางอาชีพ สรางทักษะในการพึ่งตนเองใหได
4.2 ขอเสนอแนะในการวิจัยตอไป

การมีแบบแผนรายไดและการใชจายที่ดี การวิจัยทางดานพฤติกรรมของเกษตรกรเพื่อใหกับ
เกษตรกรไดปรับแนวคิด ควรดําเนินการ เนื่องจากการวิจัยนี้เพื่อหาแนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพ

การผลิตขาวในลักษณะการลดตนทุนและการใชประโยชนจากแรงงานที่มีอยูในครัวเรือนใหเกิด
ประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อลดขอจํากัดในการขาดแคลนแรงงาน ตลอดจนการปลูกพืชผักเศรษฐกิจใน

วงรอบการผลิตเพื่อใหเกษตรกรมีรายไดอยางตอเนื่องทั้งป เพื่อสรางความเขมแข็งใหกับเกษตรกรใน
ลักษณะที่ใหเกิดผลิตภาพที่มากขึ้นไปไปในแนวทางการลดตนทุนแตยังคงไวซึ่งคุณภาพขาว โดย

ศึกษาเกษตรกรเปนรายกรณี ที่เนนการปรับพฤติกรรมที่สอดคลองกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
เพื่อนํามาเปนแบบอยางและถายทอดความรูใหกับเกษตรกรรายอื่นๆ

4.3 ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย
ตนเหตุของปญหาคือขอจํากัดในดานคุณวุฒิของเกษตรกรผูปลูกขาว ที่ต่ํากวาอาชีพทั่วไป สิ่ง

นี้จะสงผลตอวิธีคิด แลวนําไปสูพฤติกรรมที่เปนปญหาตอเนื่องกันไดแก การวางแผน ภาระหนี้สิน
ความสามารถในการพึ่งพาตนเองลดนอยลง อันจะเปนอุปสรรคตอแบบแผนในการดํารงชีวิต

โดยเฉพาะแบบแผนการใชจาย การนําเสนอขอเสนอแนะในเชิงนโยบายนี้ผูวิจัย จึงเสนอในลักษณะ
ของตอบคําถามวา ทําอยางไรจะทําใหเกษตรกรสามารถบริหารจัดการรายไดที่หามาไดใหเกิดสมดุล

ในการดํารงชีพ ใหมีศักยภาพในการทํางานไดหลากหลายและเกิดเปนรายไดเพื่อดํารงชีพภายใต
ปจจัยแวดลอมที่มาจากสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมเพื่อลดการพึ่งพาของรัฐ การศึกษาของ

เกษตรกรตลอดชีวิตเพื่อเปนทักษะในการประกอบอาชีพเพื่อชวยใหเกษตรกรมีผลิตภาพแรงงาน
เพิ่มขึ้น สามารถทํางานทางดานการเกษตรใหมีคุณภาพควรจะไดรับการสงเสริมและชวยเหลืออยาง

ตอเนื่อง สวนการดํารงชีวิตนั้นมุงใหเกษตรกรปรับพฤติกรรมของเกษตรกรเอง ใหสามารถปรับตัวได
มากขึ้นเพื่อรองรับกระแสการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในปจจุบันและในอนาคตที่ไมมีแนวโนมวาจะลดลง

ได