Page 9 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

7

ที่เพิ่มขึ้นเพื่อใหผลผลิตมากโดยใชปจจัยทางดาน เครื่องจักรเชนรถไถนา การจางแรงงาน ปจจัยการ
ผลิตพวกปุยเคมี ยาปราบศัตรูพืชเปนตน เมื่อวิถีการผลิตเปลี่ยนแปลงไปมีการลงทุนที่สูงขึ้นธนาคาร

เพื่อการเกษตรและสหกรณการเกษตรจึงเปนแหลงเงินทุนใหกูยืมที่เกษตรกรชาวนาที่เปนกลุม
ตัวอยางในงานวิจัยนี้ เปนลูกหนี้มากที่สุดในระบบ ดังนั้นจึงอาจกลาวไดวาภาระหนี้สินของครัวเรือน

เกษตรกรเปนผลจากสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนไป การปรับเปลี่ยนวิถีการผลิตนอกจาก
ผลิตเพื่อบริโภคในครัวเรือนแลวยังผลิตเพื่อการคา

3.3 ความสามารถในการออมของครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาว
ความสามารถในการออมของครัวเรือนเกษตรกรพบวา ครัวเรือนเกษตรกรสวนใหญไมมีเงิน

ออม เนื่องจากรายไดของเกษตรกรคอนขางต่ํา เพราะเกษตรกรตองนําเงินไปใชในการทําการเกษตร
และชําระหนี้สิน สิ่งเหลานี้สงผลตอความสามารถในการออมที่ลดลง ถึงแมเกษตรกรที่มีเงินออม แตมี

ระยะเวลาการออมไมแนนอน เนื่องจากเกษตรกรมีรายไดไมตอเนื่อง สําหรับเกษตรกรที่พอมีเงินออม
อยูบาง รูปแบบในการออมสวนใหญฝากธนาคาร ธนาคารที่เกษตรกรนําไปฝากมากที่สุดคือธนาคาร

เกษตรและสหกรณการเกษตร เนื่องจากเปนสถาบันการเงินที่ทําธุรกรรมกับเกษตรกรเปนหลัก และ
เกษตรสามารถเขาถึงได รองลงมาเกษตรกรนําเงินฝากไวกับกลุมออมทรัพย

จากการมี จํานวนแหลงที่มาของรายไดไมมากนัก อีกทั้งรายไดที่ไดมาก็ไมตอเนื่องทั้งป ทั้ง
ในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตรเปนปจจัยสําคัญที่ทําใหเกษตรกรผูปลูกขาวมีขีด

ความสามารถในการออมลดลงซึ่งสงผลตอแบบแผนรายไดและการใชจาย
3.4 วิธีการปรับตัวของครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาว

แนวทางหรือวิธีการที่ใชในการปรับตัวของครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาวในจังหวัด
อุบลราชธานีเพื่อสรางสมดุลในการดํารงชีพที่นอกเหนือจากการปลูกขาวที่เปนพืชเศรษฐกิจหลักมี

วิธีการปรับตัวสูงสุดอยูในระดับปานกลางโดยมีแนวทางเรียงตามความสําคัญคะแนนเฉลี่ยจากมากไป
หานอยสามลําดับแรก ดังนี้ ลําดับที่1 การทําไรนาสวนผสม ลําดับที่ 2 การปลูกพืชเศรษฐกิจ และ

ลําดับที่ 3 การเพิ่มมูลคาผลผลิตดวยการแปรรูป
ในการแสวงหารายไดเพื่อการดํารงชีพแนวทางหรือวิธีการที่ใชในการปรับตัวของครัวเรือน

เกษตรกรผูปลูกขาวในจังหวัดอุบลราชธานีเพื่อสรางสมดุลในการดํารงชีพที่นอกเหนือจากการปลูก
ขาวที่เปนพืชเศรษฐกิจหลักมีความสําคัญสูงสุดอยูในระดับปานกลาง โดยมีแนวทางเรียงตาม

ความสําคัญในการปฏิบัติจากคาเฉลี่ยมากไปหาคาเฉลี่ยนอยสามลําดับ ดังนี้ลําดับที่ 1 เนนใชแรงงาน
ในครัวเรือนเพื่อลดการจางแรงงาน ลําดับที่ 2 หาอาหารตามแหลงอาหารธรรมชาติ และลําดับที่ 3

การลดรายจายที่จําเปนลงสรางนิสัยการประหยัดและปลูกพืชผักไวรับประทานเอง
ดวยสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปในยุคโลกาภิวัตน การปรับตัวของเกษตรกร

ในการเพิ่มรายไดและลดรายจาย คือการหารายไดพิเศษนอกฤดูกาลทํานาเปนวิธีการที่ไดรับความ
นิยมจากเกษตรกรเนื่องจากสามารถเพิ่มรายไดอีกทางหนึ่งเชน การทํางานในโรงงานที่ตองการ

แรงงานระดับลางหรือที่เรียกวาแรงงานไรฝมือ ไมไดจํากัดวุฒิการศึกษา เพียงแตตองการแรงงานซึ่ง