Page 5 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3

เพราะทายที่สุดปจจัยภายในสวนนี้จะนําไปสูการลดตนทุนการผลิต มีรายไดคงเหลือเพิ่มขึ้นสงผลตอ
การดํารงชีวิตและการบริหารรายรับรายจายที่สมดุล

จังหวัดอุบลราชธานีเปนจังหวัดที่ประชากรสวนใหญทําการเกษตร มีพื้นที่ทําการเกษตร
ทั้งหมด 5.8 ลานไร โดยเฉพาะการทํานาซึ่งเปนพืชเศรษฐกิจหลักสําคัญที่สุดของประเทศไทย มีสวน

สําคัญตอการเพิ่มปริมาณการสงออก เพราะพื้นที่ปลูกขาวประมาณ 3,837,237 ไร หรือคิดเปนรอยละ
81 ของพื้นที่การเกษตรทั้งหมดของจังหวัด (กรมการขาว 2555 : ออนไลน) การดํารงชีพของ

เกษตรกรจังหวัดอุบลราชธานีในยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงอันเปนผลจากโลกาภิวัตน ครัวเรือนเกษตรกร
ยังคงประสบปญหาหลายอยาง โดยเฉพาะปญหาทางดานเศรษฐกิจที่รายไดมาจากการทําการ

เกษตรกรรม กระแสการบริโภคนิยม ครัวเรือนจึงตกอยูในสภาพออนแอ เปนหนี้สิน ที่มาจากการ
ลงทุนปจจัยการผลิตที่เนนการผลิตเพื่อการพาณิชย สงผลใหรายรับไมพอกับรายจาย ขาดการวาง

แผนการใชจายในครัวเรือน (สํานักงานสถิติจังหวัดอุบลราชธานี 2557) สาเหตุที่เปนเชนนี้สวนหนึ่ง
มาจากพฤติกรรมการดํารงชีพของเกษตรกรเองซึ่งเปนพฤติกรรมภายในซึ่งสามารถปรับได

จากผลกระทบทางดานตนทุน และพฤติกรรมการใชจายของครัวเรือนเกษตรกรที่ยังมี
ขอจํากัดรายรับไมพอกับรายจาย อีกทั้งงานวิจัยที่ผานมาทั้งของ วิดาวรรณ เพ็งแกว (2547) สุดใจ

จงวรกิจวัฒนา (2554) สําราญ สรุโณ (2545) และนักวิจัยทานอื่น ยังไมเห็นภาพความชัดเจนในแบบ
แผนของครัวเรือนที่เปนรูปแบบไวรองรับการเปลี่ยนแปลงอยางตอเนื่องทางดานเศรษฐกิจและสังคม

เนื่องจากปจจัยทางดานสภาพเศรษฐกิจและสังคม ในแตละพื้นที่จะแตกตางกันออกไปอีกทั้งเกษตรกร
ภาคอีสานเปนเกษตรกรที่มีขอจํากัดทางดานการศึกษาซึ่งเปนปจจัยที่มีสวนสําคัญในการคิดวิเคราะห

เพื่อดําเนินกิจกรรมตางๆ ทําใหผูวิจัยสนใจที่จะศึกษาแบบแผนการใชจายของครัวเรือนเกษตรกรกับ
การสรางภูมิคุมกันเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงทั้งทางดานเศรษฐกิจและสังคม เพราะหากแบบ

แผนการใชจายของครัวเรือนมีแบบแผนที่ดียอมสงผลตอการลดตนทุนทั้งในระบบการผลิต และมี
คาใชจายพอเพียงในระดับการดํารงชีพ

งานวิจัยเรื่องนี้จึงเริ่มตนที่ การศึกษาพฤติกรรมและแนวทางที่ทําใหเกษตรกรพึ่งพาตนเองใน
ระดับปจเจกบุคคลได เพื่อเปนตนแบบใหเกษตรกรรายอื่นๆ ไดประยุกตใชเปนแนวทางใหเกิดการ

พึ่งพาตนเองในเบื้องตน เพราะนอกจากเกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองไดแลว ผลที่ไดจากงานวิจัยจะ
ทําใหภาครัฐไดขอมูลเพื่อไปกําหนดเปนนโยบาย และสรางกลไก หรือมาตรการตางๆ โดยการจัดหา

ปจจัยพื้นฐานและภารกิจสนับสนุน ในอนาคตใหเปนไปในทิศทางที่เหมาะสมบนพื้นฐานขอมูลที่เปน
จริงจากผลการวิจัย ยอมจะเปนการแกปญหาไดตรงจุด ดังนั้นการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการ

เสริมสรางความเขมแข็งของเกษตรกรก็จะสามารถเกิดขึ้นอยางเปนรูปธรรม เพราะหากเกษตรกรอยู
ดีมีสุขกอเกิดคุณภาพชีวิต ยอมเปนกลไกถาวรในการสรางความมั่นคงทางดานอาหารเพื่อธํารงรักษา

ไวในอาชีพที่เปรียบเสมือนครัวของมวลมนุษย และเปรียบไดดั่งกระดูกสันหลังของชาติ