Page 7 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

5

รองลงมารายไดจากการหาเองจํานวน 24,768.55 บาท แสดงใหเห็นวารายไดของครัวเรือนทั้งปทั้ง
รายไดที่มาจากอาชีพหลักและอาชีพรองเฉลี่ยครัวเรือนละ 65,175 บาทตอป

ลักษณะรายไดของครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาวพบวา เปนรายไดที่ไมตอเนื่องตลอดป
รายไดนอกภาคการเกษตรเปนลักษณะรายไดไมตอเนื่องตลอดป รายไดอื่นเปนลักษณะรายไดที่ไม

ตอเนื่องตลอดป เมื่อรายไดของเกษตรกรเปนรายไดที่ไมตอเนื่องตลอดทั้งปสิ่งเหลานี้ยอมสงผลตอ
การวางแผนการใชจายของครัวเรือน

3.2 รายจาย และภาระหนี้สินของเกษตรกรผูปลูกขาว
3.2.1 การใชจายเงินในระบบการผลิตคาใชจายในภาคการเกษตร

รายจายของครัวเรือนในภาคการเกษตร หากเรียงตามลําดับจากมากไปหานอย 3
ลําดับแรกโดยจําแนกตามดานที่จายในภาคการเกษตรพบวา ลําดับที่ 1 คือรายจายจากการเพาะปลูก

เฉลี่ย21,257.98 บาทตอปตอครัวเรือน ลําดับที่ 2 คือรายจายจากการปลูกพืชผักเศรษฐกิจเฉลี่ย
9,107.88 บาทตอปตอครัวเรือน และลําดับที่ 3 คือรายจายจากการเลี้ยงสัตวเฉลี่ย 4,317.39 บาทตอ

ปตอครัวเรือน จําแนกตามประเภทรายจายในภาคการเกษตรลําดับที่ 1 คือคาปุยและสารเคมีจํากัด
ศัตรูพืชเฉลี่ย 10,325.29 บาทตอปลําดับที่ 2 คือคาจางแรงงานเฉลี่ย 10,094.95 บาทตอปตอ

ครัวเรือน และลําดับที่ 3 คืออื่นๆเฉลี่ย 9,813.16 บาทตอปตอครัวเรือน แสดงใหเห็นวาวิถีการผลิตใน
ภาคการเกษตรไดเปลี่ยนไปจากเดิมมากโดยเฉพาะเมื่อรายจายที่เปนคาปุยและสารเคมีกําจัดศัตรูพืช

อยูในลําดับแรกที่เกษตรกรตองจายยอมสงผลตอตนทุนที่สูงขึ้น สิ่งแวดลอมทรุดโทรม และสุขภาพ
ของเกษตรกรเองอาจลมปวยเพราะสารเคมี

3.2.2 การใชจายเงินในระบบการดํารงชีพ คาใชจายนอกภาคการเกษตร
รายจายของครัวเรือนนอกภาคการเกษตรของเกษตรกรผูปลูกขาวเรียงตามลําดับจาก

มากไปหานอย 3 ลําดับแรกพบวา ลําดับที่1 คือรายจายคาอาหารและคาเครื่องดื่มเฉลี่ย 27,772.16
บาทตอปลําดับที่ 2 คือรายจายคาเลาเรียนบุตรเฉลี่ย 20,019.71 บาทตอปและลําดับที่3คือรายจายคา

น้ําคาไฟฟา และคาโทรศัพท (สาธารณูปโภค) เฉลี่ย 6,879.73 บาทตอป จากขอมูลแสดงใหเห็นการ
ใหความสําคัญของเกษตรกรกับการสงบุตรหลานเรียนตอในระดับที่สูงขึ้นเพื่อเปนความหวังให

ครอบครัว ซึ่งเปนคาใชจายที่รองจากคาอาหารและคาเครื่องดื่ม รายจายที่สําคัญประการหนึ่งของ
ครัวเรือนเกษตรกรที่เปนรายจายที่ไมสามารถหลีกเลี่ยงได คือรายจายที่เกิดจากความเชื่อ ประเพณี

และวัฒนธรรมทองถิ่น โดยเฉพาะงานบุญตางๆ ซึ่งชาวอีสานและเกษตรกรจังหวัดอุบลราชธานีให
ความสําคัญเพราะถือเปนจารีต เชนเงินทําบุญ ทอดกฐิน ทอดผาปา เกษตรกรยังคงตองจายในสวนนี้

รายจายในสวนนี้เปนรายจายที่ไมไดรับกลับคืนมาในรูปสิ่งตอบแทนเหมือนการนําเงินไปลงทุน หรือ
สินคาหรือบริการกลับคืนมา

การไดรับการฝกอบรมของเกษตรกรผูปลูกขาวพบวา เกษตรกรไดรับการอบรมดานการ
ผลิตพืชปศุสัตวและประมงมากที่สุด รองลงมาคือการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร จํานวนครั้งของ

การอบรมเฉลี่ย 1 ครั้งตอปซึ่งถือวาเกษตรกรไดรับการอบรมความรูที่เกี่ยวของกับอาชีพนอยยอม
สงผลตอวิถีผลิตและการดํารงชีวิตของเกษตรกรในอนาคต เพราะการฝกอบรมจะชวยใหเกษตรกรมี